Vanaf 2019 mogen alle plastic verpakkingen in nieuwe blauwe zak

Het doel is om het nieuwe systeem geleidelijk aan in te voeren in heel België, gespreid over een periode van 2 jaar, tussen 1 januari 2019 en 2021. Deze evolutie zal volgens Fost Plus toelaten om 8 kg extra per jaar per inwoner in te zamelen. België zal zo een recyclagepercentage van 64 pct bereiken, ver boven de Europese aanbevelingen (22,5 pct vandaag en 45-55 pct verwacht vanaf 2025).

Vanaf 2019 wordt het sorteren eenvoudiger voor de burger: alle types plastic verpakkingen mogen dan in de blauwe zak worden gestopt, dus ook yoghurtpotjes, margarinevlootjes en plastic folie. Met de nieuwe stap wil Fost Plus naar eigen zeggen "de circulaire economie bevorderen en op langere termijn overal een recyclageoplossing bieden voor alle verpakkingen op de markt". Sinds Fost Plus de gescheiden inzameling van huishoudelijk verpakkingsafval in België heeft ingevoerd, zijn naast metalen verpakkingen en drankkartons alleen plastic flessen en flacons toegestaan in de blauwe zakken.

De uitrol van de nieuwe blauwe zak, die in principe op 1 januari 2019 begint voor 1,5 miljoen inwoners, zal over 2 jaar gespreid worden en in drie golven gebeuren. Vanaf 1 januari 2021 zal de nieuwe uitgebreide blauwe zak beschikbaar zijn voor alle Belgische gezinnen.

De geleidelijke invoering geeft volgens Fost Plus alle betrokken partijen - intercommunales, inzamelaars, sorteercentra en recyclagefabrieken - de tijd om de nodige aanpassingen door te voeren en nieuwe sorteer- en recyclagevoorzieningen te ontwikkelen. Met het nieuwe systeem wordt 70.000 ton plastic verpakkingen meer gerecycleerd per jaar, wat ook goed is voor meer dan 100.000 CO²-besparing per jaar, zegt Fost Plus. Ook wordt volgens de afvalrecycleerder 18 miljoen euro bespaard voor de lokale besturen door de vermindering van de hoeveelheid huishoudelijk afval die moet worden verbrand en het zorgt voor 350 nieuwe banen, hoofdzakelijk voor laaggeschoolde arbeiders, in de sector van inzameling, sortering en recyclage.

In het implementatieplan dat op 15 december naar de IVC (Interregionale Verpakkingscommissie) werd verzonden, verbinden de verpakkingsverantwoordelijken zich ertoe om, via Fost Plust, de op 37 miljoen euro per jaar geraamde meerkosten te dragen waardoor de betrokken actoren de inzameling, het sorteren en de recyclage kunnen uitvoeren volgens de eisen van het nieuwe model. Fost Plus verwacht van zijn partners bepaalde inspanningen, met name de modernisering en de beperking van het aantal sorteercentra, die grote volumes en nieuwe plastic verpakkingstypes zullen moeten verwerken. De overheidsinstanties zullen ook optimale omstandigheden moeten scheppen om nieuwe investeringen aan te trekken in de lokale recyclagesector. "Dankzij dit project zal België zijn leiderspositie in recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval versterken", zegt William Vermeir, managing director van Fost Plus. "Dankzij de vorderingen op het vlak van recyclage en het nieuwe sorteersysteem zal het grootste deel van de weg al afgelegd zijn naar de circulaire economie."

Vlaams parlementslid Steve Vandenberghe (sp.a) heeft bedenkingen bij de plannen om alle plastics vanaf 2019 toe te laten in de blauwe zak. Dat heeft volgens Vandenberghe enkel zin in combinatie met de invoering van statiegeld op flesjes en blikjes. Dat statiegeld is volgens Vandenberghe ook de beste manier om iets te doen aan de zwerfvuilproblematiek.

Sp.a-parlementslid Steve Vandenberghe juicht toe dat Fost Plus extra inspanningen wil doen om te recycleren, maar waarschuwt ervoor om zomaar alles in één zak te laten belanden. "Door alles samen in de blauwe zak te gooien, kunnen we niet naar die 100 procent gerecycleerde flessen gaan, omdat de verschillende soorten plastic te veel vermengd zijn en er ook voedselresten tussen zitten, wat problemen kan opleveren met betrekking tot voedselveiligheid", aldus Vandenberghe.

Hij pleit er daarom voor om parallel statiegeld in te voeren op flesjes en blikjes. Ook dat kan het recyclagepercentage verhogen. Vandenberghe: "Mensen brengen hun lege flessen en blikjes naar de supermarkt en krijgen daar een vergoeding voor in de plaats, zoals nu al gebeurt met glazen flessen. Zo hebben we een zuivere stroom aan PET-grondstof om 100 procent gerecycleerde plastic flessen te maken".

Met het statiegeld wordt ook meteen iets gedaan aan de zwerfvuilproblematiek. "Met een statiegeldsysteem kan ons zwerfvuil daarentegen met 40 procent dalen", meent de sp.a'er.

"Door over te schakelen naar een nieuwe blauwe zak vanaf 1 januari 2019 waarin naast het gewone plastic ook metalen verpakkingen, yoghurtpotjes en drankkartons mogen gestopt worden, schakelt België over op het Nederlandse systeem, waarvan vast is komen te staan dat het niet goed werkt." Dat zegt Rob Buurman van het Recyclingnetwerk dat actief is in de Benelux. Buurman heeft het al een tijdje aan de stok met het recycleerbedrijf Fost Plus.

De plannen van Fost Plus wekken verbazing bij het bedrijf ECO-oh! , het recyclagebedrijf dat gemengde huishoudelijke plastics verwerkt tot nieuwe grondstoffen of producten.

"ECO-oh! begrijpt dat het voor de burger eenvoudiger wordt om plastics te sorteren, wanneer alle soorten in één zak mogen. Toch leren de cijfers dat vandaag al meer dan twee miljoen Vlamingen, of een op de drie, al op een correcte manier restplastics (botervlootjes, yoghurtpotjes, folies...) sorteren die via de roze zak of het recyclagepark later gerecycleerd worden", zo stipt ECO-oh! vrijdagnamiddag in een persbericht aan.

Voorts benadrukt ECO-oh! dat het voorstel van Fost plus op korte termijn niet mag leiden tot een verslechtering van het recyclageproces. "Wanneer burgers alle plastics samen mogen steken in de blauwe zak, zoals Fost plus voorstelt, vraagt dit een extra stap in dit proces en vergroot de kans dat recycleerbare plastics toch in de verbrandingsoven belanden", aldus ECO-oh! .

"Bovendien wekt de huidige communicatie van Fost Plus de indruk dat de roze zakken en het sorteren via het recyclagepark al op korte termijn worden afgeschaft. Terwijl de afspraken met Fost Plus en de overheid duidelijk aangeven dat deze nog minstens tot en met 2020 behouden blijven", stelt ECO-oh! .

ECO-oh! dringt er bij Fost Plus op aan zijn voorstel te herbekijken. Het bedrijf wacht ook af hoe de ministers van de verschillende gewesten in ons land zullen reageren op deze voorstellen.