"Bart De Wever is lenig in het verdraaien van de werkelijkheid"

De reportage van "Pano" over de Antwerpse drugsproblematiek heeft heel wat reacties losgeweekt, en dit uit alle hoeken van de maatschappij. In de reportage spreekt de Antwerpse burgemeester, Bart de Wever, onomwonden van een ‘tegencultuur’ bij de Marokkaanse gemeenschap. Dat de Antwerpse burgemeester zijn hand niet omdraait voor een rondje polemiek wisten we al langer. Maar het voeden van complottheorieën van hetzelfde niveau als “Elvis Presley leeft nog” mag niet onbetwist voorbijgaan.

Wie lenig is in het verdraaien van de werkelijkheid eindigt snel bij ‘alternatieve feiten’. En de Antwerpse burgemeester kan er zo wel wat op zijn conto schrijven.

Het is een vaststaand feit dat de stad Antwerpen in toenemende mate geconfronteerd wordt met een drugsprobleem. De gevolgen daarvan vertalen zich in overlast, conflicten en sociale drama’s.

Maar een krachtterm als ‘tegencultuur’ roept heel wat associaties op. Het wil inhouden dat een hele cultuur, een hele gemeenschap zich tegen ‘ons’ keert. Zulke bewoordingen versterken het denkbeeld van collectieve schuld, en van collectieve verantwoordelijkheid.

En wie zich niet uitspreekt is guilty by association.

Het is een van de meest wraakroepende tactieken die een politicus kan hanteren. Er zijn voorbeelden legio tot welke maatschappelijke excessen zulke collectieve verdachtmakingen kunnen leiden. 

Door drugscriminaliteit een kleur te geven zijn burgers van Marokkaanse origine ongewild de inzet geworden van een politiek steekspel tussen links en rechts. Maar aan de wortels van het probleem lijken heel wat beleidsmakers voorbij te gaan.

Als we jongeren uit achterstandswijken een volwaardig toekomstperspectief willen bieden, dan moeten we in de eerste plaats kijken naar wat al die wijken kenmerkt. Je hebt geen langdurige geestelijke reflectie nodig om te concluderen dat er mechanismen van sociale uitsluiting aan het werk zijn.

Het plafond waar de ‘allochtoon’ tegenaan kijkt, is vaak van gewapend glas. De tewerkstellingskansen van etnische minderheden zijn nergens in Europa zo laag als hier. De beperkte sociale mobiliteit van de onderklasse in een grootstedelijke context is bijzonder frustrerend, en zorgt ervoor dat veel jongeren worstelen met een laag sociaal zelfbeeld. Dat maakt hen kwetsbaarder voor rekruterende drugsbendes die hen geld en maatschappelijk aanzien voorspiegelen.

De Marokkaanse gemeenschap een etnisch monopolie op de drugshandel verwijten getuigt van intellectuele oneerlijkheid. In de drugszaak rond de Aquino’s werden de Belgische Italianen als gemeenschap niet aangesproken op het gedrag van enkele individuen van Italiaanse origine.

Bovendien is de roep om deze georganiseerde misdaad in zijn geheel vanuit de gemeenschap op te lossen, in strijd met de beginselen van onze rechtstaat. Het is de taak van de politie, het gerecht en het beleid om in te grijpen.

Laat ons ook erkennen dat drugshandelaars vooral gedreven zijn om Porsches en Lamborghini's te kopen, en niet zozeer om zich te storten in liefdadigheid. De bewering dat islamitische gebedshuizen ontvankelijk zouden zijn voor crimineel geld is dan ook volledig van de pot gerukt.

De huidige repressieve aanpak van drugscriminaliteit lijkt duidelijk niet te werken. Het Antwerpse stadsbestuur heeft zoveel politiek kapitaal geïnvesteerd in de 'war on drugs' dat het zich niet kan veroorloven om toe te geven dat ze zich vergist heeft. Het discours van de harde aanpak scoort nu eenmaal goed bij een bepaald electoraat.

Maar etnische minderheden zijn niet langer bereid om ingezet te worden als politiek pasmunt. Het businessmodel van de cokehandel vertrekt hyperbolisch vanuit de toplaag van witteboordencriminelen, die de macht en het geld hebben om deze drugs te importeren, via de straatdealers die 1 op 1 vervangbaar zijn, en gaat terug omhoog naar de sociale klasse die de vraagzijde beheerst naar deze luxedrug.

Het is uiteraard gemakkelijk om te focussen op de zwakste schakel in deze business en de snuivers buiten schot te laten. Maar proper is dit niet. Ik hou geen pleidooi om alle straatboefjes vanaf nu ongemoeid te laten. Maar het is noodzakelijk dat men erkent dat de armoedeproblematiek een stuwende kracht is achter de drugshandel, en dat er veel meer aandacht moet zijn voor de preventieve kant van het verhaal, zoals meer investeringen in jeugdwelzijn, onderwijs en het verbeteren van de tewerkstellingskansen van jongeren met allochtone roots.

De oorlogsstrategie tegen drugs voorzetten is niet meer dan een misdaad tegen de logica. Het is een verspilling van kansen en van vele jonge talenten.

In de studio van "De afspraak" hekelde ik reeds het feit dat veel jongeren met allochtone roots zich niet herkennen in de maatschappelijke structuren. De overheid moet een weerspiegeling zijn van de samenleving, maar dat is ze helaas niet.

Slechts 7% van de Antwerpse politieagenten zijn van buitenlandse origine, terwijl meer dan 50% van de inwoners allochtone roots heeft.

Meer ruimte geven aan diversiteit betekent dat je via verschillende invalshoeken naar maatschappelijke problemen kan kijken. Diversiteit brengt nuance en inlevingsvermogen met zich mee, en het werkt bovendien zalvend voor het gevoel van cultureel onbehagen.

Maar laat ons eerlijk zijn: het vorige stadsbestuur, onder leiding van socialisten, sloof zich ook niet uit voor een geloofwaardig diversiteitsbeleid. Politici met allochtone roots werden onbekwaam geacht om schepen te worden, en het personeelsbestand was niet veel kleurrijker dan nu het geval is.

Ik onderschrijf dan ook de stelling dat een links bestuur geen enkele garantie biedt op een kansrijke toekomst. Het debat zal altijd gevoerd moeten worden, ongeacht welke politieke formatie aan de knoppen zit.

Politiek moet mensen perspectief geven. Het moet zich niet verlagen tot hopeloze pogingen om stereotype beelden in stand te houden. Een stad als Antwerpen heeft in de eerste plaats nood aan een geloofwaardig en becijferd diversiteitsbeleid.

Inclusie is de hoeksteen van een succesvolle democratie. Laat ons inzetten op actief burgerschap op basis van wederzijds vertrouwen, en een tegengewicht bieden aan de verruwing van het maatschappelijk debat.

---

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.