Minister Jan Jambon, ons land is toch tegen de doodstraf? Of niet meer?

Enkele nieuwsfeiten trekken op hetzelfde ogenblik de aandacht van de media. In alle gevallen gaat het over hoe we als samenleving aankijken tegenover personen die betrokken zouden zijn bij terreur of zware misdrijven.

De minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon liet zich op Radio 1 ontvallen dat hij er geen probleem mee heeft dat Belgische IS-strijders die in Irak zullen worden berecht daar allicht de doodstraf zullen krijgen. Hij vindt dat de consequentie van een levenskeuze van de IS-strijders. Hij is zeker niet de enige die zo denkt.

Dat we in ons land de doodstraf niet kennen en dat wij in ons land ook vaak regimes streng veroordelen die dergelijke barbaarse vergeldingssystemen nog hanteren lijkt nu plotseling niet meer van tel. 

De feiten die aan de Syrië-strijders ten laste worden gelegd zijn evident ernstig, maar hadden we niet het “oog op om oog, tand om tand”-beginsel achter ons gelaten? En kan er wel sprake zijn van een eerlijk proces wanneer de doodstraf de uitkomst is?

Net vandaag heeft de rechtbank  in Brussel de zaak van Salah Abdeslam, de man die verdacht wordt van betrokkenheid bij de terroristische aanslag in Parijs, uitgesteld om de advocaat toe te laten het dossier te bestuderen. 

Ook hier dook recent in de media de vraag op of zo iemand wel recht heeft op juridische bijstand. Er  werd net niet gezegd dat levenskeuzes consequenties hebben en we het proces maar beter zouden overslaan.

Alleen kent ons land geen doodstraf en heeft iedereen recht op een eerlijk proces.

Het is een teken van beschaving dat we een onafhankelijke rechter daarover laten oordelen. De advocaat is daarbij de waakhond die erop toeziet dat het proces eerlijk verloopt en ook diegene die de juridische bijstand verleent. De wet (met inbegrip van de procedurewetten) zijn de wapens in die juridische strijd, die zich enkel in een rechtbank hoort af te spelen.

Die wetten zijn eerder door het parlement gestemd en zijn de spelregels. De advocaat maakt, met zijn vakkennis, de afwegingen en strategische beoordelingen, die hij bespreekt  met zijn cliënt en die gedekt zijn door een strikt beroepsgeheim.

Daarmee komt hij tegemoet aan de belangen van de cliënt, maar ook aan deze van de samenleving. Iedereen heeft belang bij een eerlijk proces, omdat dat de enige manier is om op transparante wijze tot de juridische waarheidsvinding te komen. Dat verklaart ook waarom zittingen in principe openbaar zijn.

Op hetzelfde moment worden we geconfronteerd met een dossier dat de aandacht krijgt van de media. De Iraanse dokter en gastdocent aan de VUB, dr. Ahmadreza Djalali, is in Iran al ter dood veroordeeld.

Deze zaak toont  aan wat er gebeurt als de rol van de advocaat wordt gefnuikt.

Volgens de persberichten had dr. Djalali niet de mogelijkheid om volledig vrij zijn advocaat te kiezen. Op die manier is het moeilijk de advocaat als vertrouwenspersoon te zien, wat nochtans essentieel is voor een goed werkende democratische rechtsstaat.

Van een advocaat wordt uiteraard ook verwacht dat hij opkomt voor de rechtmatige belangen van zijn cliënt. Rechtsmiddelen aanwenden om de uitvoering van de doodstraf behoort daar zeker toe en nog meer wanneer de client (en zijn familie) daar uitdrukkelijk de opdracht toe hebben gegeven.

Het is dan ook begrijpelijk en legitiem dat in ons land met luide stem en ondersteund door Amnesty International en de academische wereld, dit onrecht wordt aangeklaagd.

Ook de politieke wereld mobiliseert zich en dat is goed. Politieke processen kunnen vaak alleen maar via politieke weg worden opgelost.

---

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.