Moeder eerste slachtoffer aanslag kerstmarkt: "Merkel heeft het bloed van mijn zoon aan haar handen"

Dat schrijft Maas zelf in een opiniestuk in de krant Tagesspiegel. "We waren onvoldoende voorbereid op de gevolgen die zo'n terreuraanval heeft voor zij die getroffen zijn. We kunnen enkel onze verontschuldigingen aanbieden aan de slachtoffers en de nabestaanden."

De excuses komen er nu de Duitse regering en bondskanselier Angela Merkel onder vuur liggen voor hun aanpak in de nasleep van de aanslag. Zo was de moeder van de Pool Lukasz Urban, die door de dader Anis Amri werd gedood en wiens vrachtwagen werd gestolen en gebruikt bij de aanslag, vanmorgen hard voor Merkel. 

Janina Urban, die in het Poolse grensstadje Gryfino woont, verklaarde op de radiozender Deutsche Welle dat ze geschokt was door de afwezigheid van Merkel. Nog altijd wacht de familie op een signaal van de Duitse regering, "zelfs een persoonlijk condoleancekaartje" heeft ze nog altijd niet gekregen. "Ik zou mevrouw Merkel willen zeggen dat ze het bloed van mijn zoon aan haar handen heeft." "Niemand heeft zich ooit verontschuldigd, de Duitse overheid gedraagt zich respectloos", aldus ook vader Henryk  Urban. 

Gisteren ontving Merkel familieleden van een aantal slachtoffers, ook Lukasz Urbans weduwe. Het was haar eerste ontmoeting met de slachtoffers, na de kritiek dat ze zo afwezig was na de aanslag. "Ik vind het bijzonder belangrijk nog eens duidelijk te maken hoe wij met de nabestaanden en de slachtoffers meeleven. We willen dingen verbeteren", aldus de bondskanselier. De ontmoeting hebben haar "de zwaktes van onze staat" getoond, om zij die getroffen zijn door terrorisme te steunen.

 In een open brief enkele weken terug hadden familieleden de aanslag ook al een "tragisch gevolg van de politieke dadeloosheid van uw regering" genoemd. 

Vandaag onthulden nabestaanden van de slachtoffers een monument op de Breitscheidplatz. Het gaat om een 17 meter lange bronzen lijn in de grond, die de wonde moet symboliseren die de aanslag heeft achtergelaten in het leven van de nabestaanden.

De namen van de doden zijn ook in de trappen van de Gedächtniskirche, vlakvbij de plaats van de aanslag, gegraveerd.

De Duitse president Frank-Walter Steinmeier, Merkel en andere politici namen deel aan de verschillende herdenkingsmomenten die vandaag worden georganiseerd. 

In haar toespraak voor de slachtoffers en nabestaanden zei Merkel dat ze lessen wil trekken uit de ervaringen van de betrokkenen, onder andere dus over de zwaktes van de Duitse staat. "En voor mij, en dat zeg ik uit naam van de hele Duitse regering, betekent dit eraan werken om de dingen die niet goed verlopen zijn, te verbeteren. We moeten er alles aan doen om niet alleen de veiligheid van de bevolking te waarborgen, maar ook de mensen wier leven verwoest is de mogelijkheid geven hun leven weer op te bouwen."

Over een maand plant Merkel een nieuwe ontmoeting met de nabestaanden, om hen aan te kondigen wat in de toekomst anders gaat lopen. "Vandaag is een dag van rouw, maar ook een dag van de wil om alles wat verkeerd gelopen is te verbeteren", aldus nog Merkel.

Ook Steinmeier toonde zich kritisch voor de aanpak van de Duitse overheid, zo liet hij verstaan tijdens het herdenkingsmoment. Het Duitse antwoord was "koel en bezadigd", zo zei hij. 

Meteen na de aanslag was de houding dat de Duitsers zich niet wilden laten intimideren. Volgens Steinmeier is dat "een sterke en juiste houding". "Kort na de aanslag, toen het onpeilbaar geweld in onze alledaagse levens begon binnen te sijpelen, leek het antwoord van het land minder uitdagend en zelfverzekerd, en meer koel en bezadigd", aldus Steinmeier. Voor veel nabestaanden heeft dat gewerkt als een "afweerreflex, als het al te routineuze verzoek de shock te onderdrukken".

Veel steun voor slachtoffers en nabestaanden kwam te laat en was onvoldoende, zei Steinmeier. Het herdenkingsmoment waar Steinmeier de toespraak hield was niet openbaar, maar de inhoud van de speech werd wel bekendgemaakt.