Vlaamse leerkrachten vinden dat leerlingen op school enkel Nederlands mogen spreken

De onderzoekster bevroeg bijna 800 leerkrachten in een vijftigtal scholen in Antwerpen, Gent en Genk. Driekwart van hen vindt dat hun leerlingen op school enkel Nederlands mogen spreken. Een derde is er ook van overtuigd dat het goed is om leerlingen te straffen als ze op de speelplaats of in de refter toch een andere taal spreken dan het Nederlands. 

Die leerkrachten doen dat met de beste bedoelingen, zegt onderzoekster Reinhilde Pulinx. Want ze geloven dat een gebrekkige kennis van het Nederlands de oorzaak is van de slechte schoolprestaties van hun leerlingen. 

Maar de onderzoekster ontdekte ook dat leerkrachten die heel sterk vasthouden aan enkel Nederlands op school minder vertrouwen hebben in hun leerlingen. Ze hebben er bijvoorbeeld geen vertrouwen in dat hun leerlingen zelf goed hun best willen doen op school en bijvoorbeeld al hun taken zullen maken. 

En dat brengt een negatieve spiraal op gang. Want uit ander onderzoek blijkt dat leerkrachten die weinig vertrouwen hebben in hun leerlingen ook lage verwachtingen hebben ten aanzien van die leerlingen en dat leidt er dan weer toe dat leerlingen minder goeie schoolprestaties neerzetten. Want leerlingen passen zich aan de verwachtingen van hun leerkrachten aan. 

We stoten hier op de paradox dat het beleid erop gericht is om alle leerlingen kansen te geven om het goed te doen op school, maar door die dynamiek krijgen we net een tegenovergesteld effect, zegt Reinhilde Pulinx. Uit gesprekken van de onderzoekster met de leerkrachten bleek ook dat die zich er goed bewust van zijn dat hun huidige aanpak niet werkt. "Ze worstelen daarmee omdat ze zien dat hun leerlingen eigenlijk niet voldoende vooruitgaan en ze zijn op zoek naar een andere aanpak, maar die is nu nog niet voorhanden, zegt Reinhilde Pulinx.  

Wel ziet de onderzoekster barsten in het ééntaalbeleid ontstaan. In de klassen zie je al dat leerkrachten zoeken naar een andere manier om met meertaligheid om te gaan, zegt ze. En nu zien we ook dat onderwijsverstrekkers zoals het GO en het Katholiek Onderwijs Vlaanderen de troeven van meertaligheid naar voor halen. 

"Het gaat inderdaad om een didactische aanpak om andere talen te gebruiken om het Nederlands te leren en nieuwe kennis te verwerven", zegt de onderzoekster. Volgens haar moeten we af van het idee dat leerlingen eerst perfect Nederlands moeten kennen vooraleer ze hun schoolcarriere kunnen beginnen. Ze moeten een basiskennis hebben van het Nederlands die ze dan in de loop van hun schoolloopbaan kunnen verbeteren, luidt het.