Geen klein en groot beschrijf meer: wie huis wil kopen betaalt vast tarief van 7 procent

Wie vandaag een huis of appartement koopt, moet naast de aankoopsom ook verkooprechten of registratiebelasting betalen. In Vlaanderen is dat standaard 10 procent op de aankoopsom - het zogenaamde groot beschrijf. Voor de aankoop van een 'bescheiden woning' geldt een verminderd tarief van 5 procent of klein beschrijf.

Vlaams minister van Financiën Bart Tommelein wilde dat graag veranderd zien en pleitte voor één tarief. Concreet zal nu iedereen 7 procent moeten betalen. Voor de kleinere huizen -die minder dan 200.000 euro kosten- is er wel een compensatie. Er komt een vrijstelling voor de eerste schijf van 80.000 euro, waardoor de registratierechten in dat geval onder het tarief van de 5 procent duiken.

"Zo veel mogelijk mensen de kans geven"
"We willen zo veel mogelijk mensen de kans geven om een eigen woning of appartement te kopen", zegt Tommelein. "Wie een bescheiden gezinswoning koopt of een ingrijpende energierenovatie uitvoert in de gezinswoning krijgt bovendien nog een extra duwtje in de rug."

Met de verlaging van het standaardtarief van 10 naar 7 procent speelt het verouderde systeem met het kadastraal inkomen (KI) geen rol meer. Voor de 7 procent gelden eigenlijk dezelfde voorwaarden als voor het huidige zogenaamde abattement (de vrijstelling van registratierechten op de eerste schijf van 15.000 euro van het aankoopbedrag). Het moet om de enige woning gaan en de koper moet binnen de twee jaar intrekken in de woonst.

Voor bescheiden woningen is er de bijkomende korting van 5.600 euro. Die geldt voor woningen met aankoopprijs tot 200.000 euro. De korting komt overeen met een vrijstelling van registratierechten op de eerste schijf van 80.000 euro. Voor woningen en appartementen in de kernsteden of de Vlaamse rand rond Brussel, geldt de korting tot een aankoopprijs van 220.000 euro.

Voor elke volgende woning of een ander vastgoed blijft het tarief 10 procent.

Voorts blijft het principe van de 'meeneembaarheid' voor de gezinswoning behouden. Wie al een woning heeft en een nieuwe koopt, kan de reeds betaalde registratierechten in mindering brengen. Het plafond van het bedrag blijft op 12.500 euro, wel nieuw is de indexering ervan. Het plafond was sinds de invoering in 2002 niet meer aangepast.

Minister-president Geert Bourgeois onderstreepte het belang van die meeneembaarheid: een eigen woning en de registratierechten hierop mogen geen rem zijn voor de arbeidsmobiliteit. De meeneembaarheid is ook belangrijk voor koppels die uit mekaar gaan. "Het is zeer belangrijk dat de meeneembaarheid er is voor mensen in echtscheiding", voegde de regeringsleider toe.

En dan de energie-ingrepen. Wie binnen de vijf jaar na aankoop een ingrijpende energetische renovatie uitvoert, betaalt in plaats van 7 maar 6 procent registratierechten. Bij een bescheiden woning komt er een vrijstelling van 4.800 euro bij. Het gaat om een renovatie waarbij de verwarming, koeling, luchtcirculatie ... volledig vervangen wordt en minstens 75 procent van de buitenschil wordt (na)geïsoleerd.

De hervorming moet een streep trekken onder het systeem dat het KI hanteert. Dat KI geeft de huurwaarde van een woonst anno 1975 weer en is dus volledig achterhaald, aldus Tommelein. Een van de gekende gevolgen is dat bijvoorbeeld grotere huizen op het platteland na renovatie en verbouwing nog onder het klein beschrijf vallen, maar kleine appartementen in de stad niet.

"We gaan naar een volledig nieuw systeem waarin het verouderde systeem van het kadastraal inkomen geen rol meer zal spelen", aldus minister Tommelein. "Vandaag kan je buurman of -vrouw de helft of het dubbele aan registratierechten betalen, voor een huis dat weinig verschilt van dat van jou. Of betaalt iemand met een veel duurder huis maar een kleiner KI, minder dan iemand die een goedkoop appartement koopt", aldus Tommelein. "We stappen af van dit onrechtvaardig en totaal verouderd systeem."

"Met deze hervorming geven we meer kansen aan jonge mensen, singles en oudere mensen om een eigen woonst te kopen", verwees hij nog naar de appartementen, die in meer dan negen op de tien gevallen onder het groot beschrijf vallen. De nieuwe regeling van de registratierechten betekent ook een vereenvoudiging: "De huidige berekening is behoorlijk ingewikkeld, met een wirwar aan vrijstellingen en abattementen. Deze worden allemaal afgeschaft. Ons nieuw systeem is transparanter, de vrijstelling is voorbehouden voor de bescheiden gezinswoning."

De ingreep is budgetneutraal, voegde Tommelein nog toe. Enerzijds zijn er wel de verlaagde registratierechten, maar anderzijds zullen woningen die vandaag onder het klein beschrijf vallen maar geen echte bescheiden woningen zijn (boven 200.000/220.000 euro), van 5 naar 7 procent gaan. Bescheiden woningen zullen met de korting zelfs minder dan 5 procent betalen, klinkt het.

De hervorming gaat nu voor advies naar de Woonraad, de SERV en de Raad van State. Het nieuwe systeem zou nog voor de zomer van kracht worden.

Het is de datum van de compromis die telt en die zal bepalen of de woning onder het oude dan wel het nieuwe systeem valt. 

Jos Lantmeeters, Vlaams volksvertegenwoordiger N-VA en Matthias Diependaele, fractieleider voor N-VA, reageren positief op de wijziging van de kooprechten. Lantmeeters: "Vooreerst realiseren we met het nieuwe tarief van 7 % een belastingverlaging. Het nieuwe systeem houdt ook een verregaande vereenvoudiging in. "Matthias Diependaele van zijn kant benadrukt dat de nieuwe regeling een stuk rechtvaardiger is dan het bestaande stelsel: “Het hopeloos verouderde K.I zal namelijk geen rol meer spelen bij de berekening van het tarief van de registratierechten."