"Inspanningen blijven nodig voor een betere luchtkwaliteit"

Na Antwerpen eerder dit jaar, treedt maandag ook in Brussel een lage-emissiezone (LEZ) in werking. Om de luchtkwaliteit te verbeteren mogen oudere dieselwagens de 19 gemeenten van het Brussels Gewest niet meer in.

Of we dat ook onmiddellijk zullen merken in de cijfers, is niet zeker. Het gaat immers slechts om 1 procent van de oude dieselwagens, zo zei Frans Fierens, dus heel veel wagens zijn dat niet, maar die 1 procent is wel verantwoordelijk voor 5 procent van de totale roetuitstoot door het verkeer in Brussel. En het is volgens Fierens zeker de verwachting dat wanneer de regels voor de LEZ in de toekomst nog aangescherpt worden, dat we dat zullen zien in de roetconcentraties in Brussel. 

Makkelijk is dat echter niet: het effect van maatregelen als het recente circulatieplan in Gent en de LEZ in Antwerpen moet nog onderzocht worden, zei Fierens, en het is niet eenvoudig om dat te bestuderen.  

Wel is het zo dat we in 2017 voor het vierde jaar op rij de Europese normen voor fijnstof halen in Brussel en in Vlaanderen, zei Fierens. Voor Europa mag de daggrens van 50 microgram fijnstof per kubieke meter 35 keer per jaar overschreden worden, en alle meetstations liggen onder die limiet. 

Nu is het een feit dat de Europese grenswaarden een stuk minder streng zijn dan de gezondheidsadvieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. Ook die hanteert de grens van 50 microgram, maar die mag slechts 3 dagen per jaar overschreden worden. En die strengere norm wordt in alle meetstations in Vlaanderen overschreden. 

Over een langere periode bekeken zien we een significante daling van de fijnstofconcentraties, maar we zullen toch nog extra maatregelen moeten nemen om de concentraties nog voort te verlagen, zei Fierens. Het doel van Europa op heel lange termijn is de advieswaarden van de WHO tegen 2050 te halen, maar daar zijn we dus nog lang niet.

Persoonlijk vindt Fierens 2050 ook wel een heel lange termijn, aangezien fijnstof toch een ernstige impact heeft op de gezondheid. Dat is gisteren nog eens gebleken met een studie waaruit blijkt dat zelfs een korte blootstelling aan verhoogde fijnstofconcentraties, al kan leiden tot een verhoogde sterfte bij 65-plussers. 

Fijnstof is overigens niet het enige probleem, een hardnekkiger probleem zijn de concentraties stikstofdioxide (NOx). Op plaatsen met druk verkeer in de steden, en in zogenoemde "street canyons" - straten met veel verkeer omgeven door hoge gebouwen - halen we de Europese norm van 40 microgram per kubieke meter niet. Voor NOx zijn de Europese normen ook de advieswaarden van de WHO. 

De belangrijkste oorzaak van het feit dat we die norm niet halen, is het dieselgate-verhaal, zei Fierens, het gegeven dat diesels in reële rijomstandigheden veel meer stikstofdioxide uitstoten dan wettelijk toegelaten is. Dieselgate heeft wel degelijk een ernstige impact, waardoor we de norm van 40 microgram die we al in 2010 hadden moeten halen, nog steeds niet kunnen bereiken. 

Positief aan het verhaal is wel dat iedereen nu weet dat dieselwagens schadelijk zijn voor het milieu. Er worden minder en minder dieselwagens verkocht, op dat vlak is er echt een kentering ingezet op de Belgische automarkt, zei Fierens. Ondertussen worden er opnieuw meer benzinewagens en andere soorten wagens verkocht dan diesels, omdat mensen zich nu wel degelijk bewust zijn van het feit dat dieselwagens meer vervuilen dan andere auto's. 

Overigens mogen we niet alleen naar het autoverkeer kijken, zei Fierens, ook onze houtkachels stoten heel wat fijnstof uit, en ook de industrie en de landbouw veroorzaaken luchtvervuiling. 

Dat blijft een hardnekkig probleem, maar we mogen niet vergeten dat als we het over een langere periode bekijken, de luchtkwaliteit toch al gevoelig verbeterd is. We zijn er nog niet, zo besloot Fierens, kijk maar naar de WHO-normen voor fijnstof die we bij lange na niet halen, en we zullen dus nog voort inspanningen moeten leveren om tot een betere luchtkwaliteit te komen.