Iraniërs betogen opnieuw, maar dit keer voor het regime

De betogingen voor het regime waren al eerder gepland en vinden elk jaar rond deze tijd plaats. Ze herdenken het einde van een protestbeweging tegen de verdachte verkiezing van de toenmalige radicale president Mahmoud Ahmadinejad in 2009.

Die demonstraties worden jaarlijks gehouden in 1.200 steden en gemeenten in Iran met de steun van de overheid en de machtige Pasdaran en Basij, de revolutionaire wachten die de speerpunt vormen van het regime. Het was dus niet zo moeilijk om tienduizenden mensen op straat te krijgen.

Toch waren er voor de derde dag op rij ook betogingen tegen de regering, onder meer nabij de universiteit van Teheran. Opvallend was dat de staatstelevisie melding maakte van die betogingen. De voorbije dagen was dat ook al het geval in Kermanshah en Hamedan in het westen, Qazvin in het noorden, maar ook in de voor sjiieten heilige steden van Qomm nabij Teheran en Mashhad in het noordoosten van Iran. De regering heeft de mensen opgeroepen om "niet deel te nemen aan illegale manifestaties", maar dat lijkt niet echt af te schrikken.

Veel van die mensen zijn boos wegens de hoge werkloosheid, de hachele sociaaleconomische toestand en de erg verspreide corruptie in het land, maar er klonk ook teleurstelling door over president Rouhani. Er was gehoopt dat het einde van de sancties na het kernakkoord van 2015 tot een snelle economische heropleving zou leiden, maar dat is blijkbaar nog niet het geval. De betogers verweten de regering ook middelen te verspillen aan de oorlogen in Syrië en Irak en de steun aan Hezbollah in Libanon. Her en der waren ook slogans voor de monarchie te horen.

Volgens beelden op sociale media verliepen de betogingen overigens vrij vreedzaam. Hier en daar werd het waterkanon ingezet en in Mashhad zijn er een vijftigtal demonstraten opgepakt.  

Vicepresident Eshaq Jahangiri, een medewerker van president Rouhani, verweet de betogers dat die opgehitst werden door conservatieve geestelijken die Rouhani de pas willen afsnijden, maar dat die riskeren de controle over de protesten te verliezen. De conservatieve krant Javan spreekt over "een sociale beweging" en waarschuwt voor verdeeldheid in Iran. De hervormingsgezinde krant Arman heeft het over "een waarschuwingssignaal voor de regering" die wordt opgeroepen om "de economische problemen van het land aan te pakken".

Iran zit verwikkeld in een regionale machtsstrijd met het soennitische Saudi-Arabië en dat in Libanon, Syrië, Irak, Bahrein en Jemen. De steun aan bondgenoten zoals de regeringen in Irak en Syrië, de Hezbollah-militie in Libanon en de Houthi's in Jemen kost ook geld. Nu VS-president Donald Trump zich negatief uit laat over het "slechte" kernakkoord uit 2015 zijn ook de spanningen met de VS opnieuw gestegen en conservatieven in Iran kunnen nu president Rouhani verwijten dat hij indertijd heeft "toegegeven" in het kernakkoord zonder er veel voor terug te krijgen.

Een opvallend punt toch: de betogingen tegen de regering vonden plaats in de sjiitische heilige steden Qomm en vooral Mashhad. In die laatste ligt een groot heiligdom rond de tombe van Ali al-Ridha of Imam Reza (765-818 na Christus), de 8e imam in de lijn van de twaalver-sjiieten, die de meerderheid vormen in Iran. Dat schrijn is zowat het religieuze brandpunt voor het sjiisme in Iran.