Twee doden bij anti-regeringsprotesten in Iraanse steden, regering beperkt toegang tot berichtendiensten

"Er vond zaterdagavond een illegale manifestatie plaats. Een aantal mensen is de straat opgetrokken en jammer genoeg zijn twee mensen gedood tijdens confrontaties", verklaarde vicegouverneur Habibollah Khojastehpour. Hij beschuldigde "vijandige groeperingen en buitenlandse inlichtingendiensten" ervan achter de acties te zitten.

Volgens een boodschap van de Revolutionaire Garde hadden "personen die gewapend waren met jacht- en oorlogswapens" zich onder de manifestanten gemengd en zijn die "blind op de mensen en tegen de prefectuur beginnen schieten". Nogal wat inwoners van de provincie bezitten traditioneel dergelijke wapens.

"Ons doel was vreedzaam een einde te maken aan de betogingen, maar door de aanwezigheid van bepaalde personen en groepen, heeft dit incident plaatsgevonden en zijn twee mensen gedood", aldus nog Khojastehpour. 

De Iraanse president Hassan Rohani heeft na vier dagen van aanhoudend protest gereageerd op de onrust in zijn land. Hij toont zich solidair met de demonstranten, maar verwerpt tegelijkertijd de gewelddadige rellen, "die de veiligheid van het land en het volk in gevaar kunnen brengen".

"Wij zijn een vrij land en daarin hebben de mensen recht op vrije meningsuiting", zei hij. "Het is ook de taak van de regering om naar de vragen van de mensen te luisteren en de problemen op te lossen."

Tegelijkertijd waarschuwde de president wel voor geweld en rellen. "Dit alles moet in een gerechtelijk en vreedzaam kader gebeuren", zei hij. Geweld "brengt de veiligheid van het land en van het volk in gevaar."

De Iraanse veiligheidsdiensten hebben bij de zware betogingen van gisteren ongeveer 200 manifestanten opgepakt in de hoofdstad Teheran. Dat zegt de vice-prefect van de stad, Ali Asghar Nasserbakht aan persagentschap Ilna.

"De personen zijn ter beschikking gesteld van het gerecht (..), verschillende opgepakte studenten zijn wel alweer vrijgelaten en zijn terug bij hun familie", aldus Nasserbakht. Volgens hem waren er tussen de opgepakte betogers "40 leiders van illegale groeperingen". Hij voegt nog toe dat het stadsbestuur "met tolerantie" optreedt, en hoopt dat de situatie zich zo snel mogelijk weer normaliseert.

Beelden op sociale media tonen twee jonge mannen bewegingloos op de grond. Een voice-over stelt dat ze zijn doodgeschoten door de politie. In de stad Dorud zou de politie hebben geschoten op betogers, waarop zij begonnen te scanderen: "Ik zal degene doden die mijn broer gedood heeft!"

Betogers gingen in verscheidene steden in Iran de straat op om te protesteren tegen prijsverhogingen en corruptie. Volgens Iraanse media gaat het om de grootste demonstraties sinds de landelijke betogingen tegen het gebrek aan democratie in 2009.

In Abhar, in het noorden van het land, staken betogers grote afbeeldingen in brand van de hoogste leider van Iran, ayatollah Ali Khamenei. In het noordoosten, in Mashhad, staken ze een motor in een brand, zo is te zien op filmbeelden. In het centrum van Iran, in Arak, zouden betogers gebouwen van de Basij-militie in brand hebben gestoken. 

(lees verder onder de foto)

In Kermanshah, in het oosten van de republiek, zei een getuige aan BBC dat betogers afgetuigd werden, maar hij kon niet zeggen of dat het werk was van politie of de Basij-militie. In Teheran tot slot, de hoofdstad van het land, dreef de politie zaterdag jongeren uiteen met traangas. Volgens het semi-officiële persbureau Fars ging het om een "oproep van de contrarevolutie". 

De betogers eisten de vrijlating van politieke gevangenen en schreeuwden leuzen tegen de regering van president Hassan Rouhani, die in 2009 nog de held was van de hervormingsgezinden. "De mensen lopen te bedelen en de geestelijken gedragen zich als goden", werd er geroepen. 

In totaal was er protest in negen steden. In drie daarvan waren er confrontaties met de politie. Telkens werd betoogd voor een einde van het religieuze regime in Iran. De betogers negeerden de waarschuwing van de minister van Binnenlandse Zaken voor "illegale bijeenkomsten". Na meerdere dagen van anti-regeringsbetogingen kwamen zaterdag ook duizenden betogers op straat die het regime juist steunden.

"In tegenstelling tot geruchten bij vijandige media is het in de meeste wijken van Teheran rustig", klinkt het nieuwsagentschap Fars, dat bij het regime aanleunt.

Volgens het persagentschap wordt enkel in de wijk rond de universiteit van Teheran betoogd. Enkele 200 betogers scanderen er slogans, maar dat gaat er vreedzaam aan toe, klinkt het.

De Iraanse regering waarschuwt vandaag dat er "zal worden opgetreden tegen het geweld dat gebruikt werd tijdens een aantal anti-regimebetogingen". "Wie publieke goederen vernielt, wanorde creëert en optreedt in de illegaliteit, moet daarvoor de prijs betalen. We zullen tegen het geweld optreden en tegen diegenen die angst en terreur veroorzaken", verklaart de Iraanse minister van Binnenlandse Zaken Abdolreza Rahmani Fazli zondag op de staatstelevisie.

Verschillende Iraanse persagentschappen melden dat de toegang tot berichtendiensten Telegram en Instagram op smartphones deze namiddag opnieuw beperkt is.

De autoriteiten beschuldigen "contrarevolutionaire" groeperingen uit het buitenland ervan de sociale netwerk te gebruiken, in het bijzonder Telegram, om mensen ertoe aan te sporen de straat op te trekken en gebruik te maken van molotovcocktails en vuurwapens.