Als ik dan toch zo correct wil zijn, dien ik mezelf dan ook niet af te vragen of ik wel kan beleggen in ondernemingen als Renault, Ford, AB InBev, Caterpillar, AXA en andere bedrijven met managers die er blijkbaar niet zoveel moeite mee hebben om massaal werknemers te ontslaan? Is dat ethisch? Die vraag werd me de afgelopen dagen al een paar keer gesteld door mensen die even verontwaardigd als kwaad zijn over de massale ontslagen die er, vooral bij Caterpillar, aangekondigd zijn. Ik heb me de vraag zelf ook al honderd keer of meer gesteld. Het is inderdaad straf dat de aandelenkoersen van zulke ondernemingen vaak stijgen na de aankondiging van het slechte nieuws. Ontslagen leiden immers tot besparingen die op hun beurt meer winst opleveren. Die winst komt uiteindelijk terecht bij de aandeelhouder. Het lijkt wel alsof die belegger staat te dansen op het sociale graf van wie net zijn job verloor.

Dat is natuurlijk niet zo. Je bent veel liever mede-eigenaar van een bedrijf dat groeit en almaar meer jobs creëert. Ontslagen leveren een bedrijf imagoschade op en kosten in eerste instantie veel aan ontslagvergoedingen. Je mag ook de negatieve impact op de werklust van wie overblijft niet onderschatten. Vandaag moet mijn collega weg, misschien ben ik morgen aan de beurt? Snijden is lijden. Altijd.

Waarom stijgt de aandelenkoers van een ‘probleembedrijf’ dan toch nog? Dat heeft te maken met de toename van de overlevingskansen en/of de verhoging van het winstpotentieel. Dat een bedrijf het nog lang wil uithouden, begrijpen we doorgaans wel. Winstmaximalisatie ligt al wat moeilijker, vooral als die een gevolg is van een fabriekssluiting en een verhuis van een deel van de activiteiten naar een buurland. Maar het is de taak van de (Europese) politiek om dergelijke winstmaximalisatie bij te sturen. Dat gebeurt nu al, maar nog veel te weinig. Zolang er geen fiscale unie is zullen bedrijven blijven shoppen en produceren waar dat het goedkoopste is. Dat is de harde realiteit. Vergelijk het gerust met de consument die zijn winkelkarretje al eens vult in een goedkope supermarkt.