2017 was geen goed jaar voor de Vlaamse woon-zorgcentra. Om de haverklap kwamen verhalen bovendrijven over ondervoede bewoners en overwerkt personeel. Een Pano-documentaire van de VRT zette een vernietigend beeld neer van de situatie in de instellingen. En het schandaal in zorgcentrum De Zathe in Nieuwpoort, waar verpleegkundigen bewoners mishandeld zouden hebben én denigrerende foto’s van hen gedeeld zouden hebben, deed de reputatie van rusthuizen helemaal kelderen.

Dan belooft 2018 toch wat beterschap. Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) had al maatregelen aangekondigd die de prijs voor een rusthuisverblijf binnen de perken moeten houden en het aantal beschikbare plaatsen moeten verhogen, en gaat nu nog een stap verder. Preventiecoaches moeten de zorgcentra voortaan helpen om de levenskwaliteit van hun bewoners te verbeteren.

Praktische tips

De nadruk ligt in eerste instantie op vier thema’s: mondgezondheid, het vermijden van lelijke vallen, ondervoeding en het gebruik van antidepressiva en slaappillen. De coaches volgen een opleiding bij een van de partnerorganisaties van het initiatief, die wetenschappelijk onderbouwde methodes moeten aanreiken. Eens afgestudeerd, staan ze dan ter beschikking van geïnteresseerde rusthuizen.

Vandeurzen trekt 3.785.000 euro uit om het systeem uit te rollen tot 2021. “De coaches kunnen met kennis van zaken praktische tips voor een betere gezondheid geven”, maakt hij zich sterk.

Eerste stap

Het is alvast een goede eerste stap, zeggen experts. “Het gaat om vier heikele thema’s binnen de woon-zorgcentra”, zegt professor Anja Declercq (KU Leuven). “Dat er aandacht aan wordt besteed, is zonder meer een goede zaak.”

Maar het blijft natuurlijk maar een eerste stap. Het initiatief moet nog altijd van de rusthuizen zelf komen. “En dan riskeer je natuurlijk dat de goede die stap zetten en de slechte het nalaten”, zegt Declercq. “Bovendien zal je met het budget dat Vandeurzen nu voorziet, niet veel verder kunnen komen dan de pijnpunten analyseren. Er zijn immers ruim 700 rusthuizen in Vlaanderen...”

Daar heeft de minister wel aan gedacht. “Rusthuizen die een beroep doen op een preventiecoach, gaan een engagement aan”, zegt hij. “Ze zullen ook intern een trekker moeten aanduiden om de tips in de praktijk om te zetten.”

Maar hét grootste probleem van de sector, zal hij met dit plan niet de wereld uit kunnen helpen. Dat is en blijft nog altijd het personeelstekort.