Wat of wie kan Facebook van de troon stoten? Wanneer komt het nieuwe tijdperk?

Technologie is als "Game of Thrones": om de zoveel tijd spant een ander de kroon. Een nieuw tijdperk, met een nieuwe dominante macht die dankbaar voortbouwt op de grondvesten van haar voorgangers. Na computers, internet en smartphones leven we volop in het Facebook-tijdperk. Maar wie of wat wordt de volgende veelvraat?

Om te begrijpen waar we zijn aanbeland, kunnen we het best even terugkeren in de tijd, naar het tijdperk van de personal computer. Nu weten we dat Microsoft de grote winnaar is gebleken, maar in de jaren tachtig en negentig woedde een bitsige strijd, vergelijkbaar met wat we recent bij smartphones zagen. Microsoft won en Windows werd het dominante platform van het pc-tijdperk. Er leek geen einde te komen aan het monopolie van Microsoft. 

Tot een volgend tijdperk aanbrak: dat van het internet. Het internet bouwde verder op de grondvesten die pc’s gelegd hadden. Het was een ‘oud' idee, om computers te verbinden, maar daarvoor moesten er dus … genoeg computers zijn.

Werd Microsoft minder succesvol? Zeker niet. Maar een ander bedrijf legde er met succes een nieuwe laag op: Google, zeg maar het besturingssysteem van het internet.

Ook hier leek geen stoppen aan de Google-machine. 

En toch. In 2007 kwam alweer de volgende grote shift: het smartphone­tijdperk. Opnieuw de logische evolutie van wat ervoor kwam: computers en internet, maar dan in zakformaat, altijd en overal.

Ook hier vele partijen op het strijdtoneel (die er zéér goed hun boterham mee verdienen). Maar, als je de Top of the Money Pops bekijkt, kan er geen twijfel zijn: Apple is dé slokop van het smartphone­tijdperk. De appstore werd de voedingsbodem voor talrijke nieuwe businessmodellen, platformen en industrieën: van Uber en Airbnb over Spotify en Netflix tot Twitter en Facebook.

Facebook evolueerde van een ’simpel’ sociaal netwerk om vrienden te liken tot een gigantisch communicatieweb, advertentiespons, mediamagnaat, marktplaats en nog zoveel meer. In een wereld waar aandacht en data goud zijn, is Zuckerberg een Midas in kaptrui.

Merk een aantal dingen op: het nieuwe tijdperk bouwt steeds verder op de grondvesten van wat ervoor kwam, bestaande spelers verdwijnen niet — ze blijven zelfs zeer lucratief, maar zien de explosieve groei voorbijgaan aan een andere, nóg dominantere macht.

Nog iets wat opvalt: de tijdperken volgen zichzelf nu in razendsnel tempo op.

Hoe dominant Facebook vandaag ook is, we kunnen ons dus afvragen: who’s next? Wie bouwt verder op de fundamenten die door Facebook (en dus ook smartphones, internet, computers) zijn gelegd?

Facebook lijkt soms triviaal (Farmville!, Tag a friend who …, Win een iPhone 12!), maar het is een hoogtechnologische slokop die ons distributiemodel fundamenteel op zijn kop heeft gezet. Het combineert het enorme bereik van smartphones en internet, en voegt daar ongeziene personalisatie­mogelijkheden aan toe. Het biedt elk individu of auteur, organisatie of merk een platform om zijn of haar doelpubliek met microscopische precisie te bereiken.

Dát datagedreven distributiemodel wordt de basis voor het volgende technologische tijdperk. Een tijdperk waarin geen enkele sector nog veilig is.

Vraag dat maar aan de media, die voorheen de touwtjes stevig in handen hadden door hun controle over de distributiekanalen. Via Facebook kan iedereen tegenwoordig nieuws verspreiden, met alle risico’s van dien. De brexit en de Russisch-Amerikaanse verkiezingen leren ons dat samen met de klassieke media ook de politiek ten prooi valt aan de chaos van het post-Facebooktijdperk.

Je mag niet onderschatten hoe ver de impact reikt van dat nieuwe distributie­model. Heel wat industrieën die tot vandaag nog niet écht moesten gaan digitaliseren, kunnen wel eens voor de bijl gaan. Kijk bijvoorbeeld naar de oerklassieke FMCG-markt (consumentengoederen zoals voedingen cosmetica). Nadat P&G scheermesjesgigant Gilette had overgenomen, kocht concurrent Unilever prompt Dollar Shave Club op. Een 6 jaar jonge challenger die volledig steunt op onlineverkoop en ... Facebook-advertenties.

Als zelfs de traditionele soep- en waspoederbedrijven digitaal gaan transformeren, wordt verwacht dat ook het klassieke reclamemodel definitief zal zwichten. Wat dan weer de verstrekkende gevolgen zou hebben voor tv- en mediabedrijven. Slechts één voorbeeld van hoe zelfs schijnbaar a-digitale sectoren eraan moeten geloven, met paniekvoetbal en kettingreacties tot gevolg.

Alleen een glazen bol kan ons leren wie de winnaar wordt van het volgende grote digitale tijdperk. Maar zoveel is zeker: niets of niemand is veilig. It’s going to be one hell of a ride.

---

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.