Een concrete aanleiding voor het verbannen van de sigaret is er volgens Kruidvat niet. Grote baas Gerard van Breen noemt de beslissing logisch. “We verkopen tabak sinds de oprichting van de winkelketen in Nederland in 1975 en in België in 1992. Rookwaren zijn altijd een service geweest voor rokende klanten. De jongste jaren is ons assortiment echter voortdurend verkleind. We willen klanten nu zo goed mogelijk helpen bij een goede gezondheid. De verkoop van tabaksproducten sluit daar niet bij aan.”

Een kwestie van imago dus, al is er meer aan de hand. Afgelopen zomer besliste de Nederlandse overheid dat er een uitstalverbod komt voor supermarkten. Tegen 2020 moeten zij sigaretten en roltabak uit het zicht halen. Kruidvat gaat op eigen initiatief een stap verder én neemt tabak dus ook in ons land uit de rekken. In België is er van een uitstalverbod voorlopig geen sprake. ­Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) wilde gisteren niet reageren op de beslissing van de winkelketen.

De afbouw van de verkoop bij Kruidvat gebeurt stap voor stap. Sinds eind vorig jaar zijn in nieuwe of verbouwde winkels al geen sigaretten meer te vinden. Binnen het jaar verdwijnen ze uit twee derde van de verkooppunten. De rest volgt in 2019.

Een beslissing die geld kost, zegt de CEO, ook al bood de keten niet meer dan een tiental merken aan en een klein aantal varianten. Hoeveel winst Kruidvat nu misloopt, wil het bedrijf niet kwijt. “Maar dit is voor ons wel degelijk een ­investering”, aldus Van Breen. “Noem het gerust een investering in de toekomstige generaties. Elke dag beginnen zestig minderjarigen in België met roken, terwijl het intussen heel duidelijk is hoe schadelijk sigaretten zijn. Als eerste grote retailer in Europa ­nemen wij onze verantwoordelijkheid daarin.”

Snoep blijft

Kruidvat heeft in ons land 250 winkels. Erg weinig op een totaal van tienduizenden plekken waar je tabak kan kopen. “In die zin lijkt dit misschien een druppel op een hete plaat”, zegt Suzanne Gabriëls van de Stichting Tegen Kanker. “Toch is dit een belangrijke beslissing. Een bedrijf dat bewust afstand doet van winst op verslavende producten, dat is uniek en moedig.” De Stichting heeft het zelfs over een nieuw tijdperk in de strijd tegen de sigaret. Na het rookverbod op openbare plaatsen en in de horeca, voeren nu ook voetbalclubs, en pret- en dierenparken verboden in. Tabak weghalen uit de rekken van winkelketens kan een volgende stap zijn.

Eén op de vijf Belgen ouder dan 15 jaar rookt op dit moment. De afgelopen twee jaar daalde dat aantal niet meer. Een van de problemen is de te grote beschikbaarheid. “De meeste rokers moeten amper de deur uit om sigaretten te kopen”, zegt Gabriëls. “Er zijn de krantenwinkels, de nachtwinkels, de automaten in cafés en de supermarkten.” De Stichting hoopt dat Carrefour & co. zich laten inspireren door Kruidvat, al blijkt dat voorlopig ijdele hoop.

Dat gezondheid meer dan ooit een deel uitmaakt van het imago van Kruidvat, betekent overigens niet dat de keten de bekende rekken met snoep weghaalt. Zoetigheid is veel minder ongezond en verslavend dan tabak, aldus het bedrijf.