Wie is David Davis, de "charmante schurk" die de brexit in goede banen moet leiden?

David Davis wordt algemeen omschreven als een Conservatief maar hondstrouw politicus van de oude stempel, genre Margaret Tatcher. Zijn standpunten zijn zowel op sociaal als economisch vlak traditioneel te noemen, met een forse nadruk op lage belastingen en lage uitgaven in de sociale zekerheid.

Davis’ aanstelling als ‘Minister voor de Uitstap uit de Europese Unie’ mag gezien worden als een fikse beloning voor het jarenlange werk op de parlementaire banken en zijn kritiek op Mays voorganger David Cameron. Davis staat al zijn hele politieke carrière een sceptisch tegenover het Europese project, en was dan ook een felle voorstander van een uitstap van het Verenigd Koninkrijk uit de EU. In tegenstelling tot iemand als zijn huidige collega op Buitenlandse Zaken Boris Johnson, was Davis’ standpunt consequent ideologisch geïnspireerd.

Want hoezeer de uitslag van het referendum op 23 juni de wereld ook in shock heeft achtergelaten, voor Davis is er niets aan de hand. Integendeel: hij blijft erbij dat een brexit voor het Verenigd Koninkrijk alleen maar voordelen heeft, zo betoogde hij maandag nog in een opgemerkt opiniestuk. De vijfde grootste economie die in recessie dreigt te gaan? Niets van. De Londense City die zijn bankensector ziet inkrimpen? Onzin. Een wereldmacht die geïsoleerd achterblijft op het wereldtoneel? Davis wil er allemaal niets van weten.

"Akkoorden afsluiten zal makkelijker gaan"

Het Verenigd Koninkrijk zal zonder de EU zelfs veel makkelijker handelsakkoorden afsluiten, zo weet Davis. “De EU is met 28 landen vandaag heel plomp in het afsluiten van vrijhandelsakkoorden. Daarom hebben vandaag enkel een akkoord met twee van onze tien grootste handelspartners. ‘Alleenstaande’ landen, die flexibel en gefocust kunnen zijn, onderhandelen akkoorden veel sneller dan grote handelsblokken. Zuid-Korea bijvoorbeeld onderhandelde een deal met de Verenigde Staten in amper een jaar tijd. De EU doet er daarentegen meer dan zes jaar over. En de deals die ons het meeste zouden opbrengen, zoals met de VS of Canada, hebben nog meer tijd nodig.”

In 2005 daagde Davis zijn voornaamgenoot David Cameron nog uit in de strijd om het voorzitterschap van de Tories. De ervaren Davis won twee stemrondes, maar moest het uiteindelijk afleggen tegen de toen nog relatief onbekende en nieuwbakken Cameron, die de leden kon bekoren met zijn frisse stijl en moderniseringsplannen. Na de verkiezingen van 2010, die uitdraaiden op winst voor de Conservatieven, nodigde Cameron Davis in het geheim uit om toe te treden tot de regering. Davis weigerde echter, en toonde zich jarenlang een van Camerons grootste critici op de eigen parlementsbanken. Davis’ aanstelling als een van de belangrijkste ministers in de regering-May, mag gerust als zoete wraak gezien worden.

Bijdraaien

Davis' belangrijkste job zal eruit bestaan om een antwoord te vinden op de sleutelvraag in de onderhandelingen: hoe kan het Verenigd Koninkrijk toegang blijven krijgen tot de Europese eenheidsmarkt en tegelijkertijd de controle op de eigen grenzen terugwinnen van Europa?

Volgens Davis zullen Europese leiders als Angela Merkel of François Hollande uiteindelijk heel snel bijdraaien wanneer ze geconfronteerd worden met het verlies van een belangrijke exportpartner als Groot-Brittannië. “Eens de Europese landen beseffen dat we niet terugkrabbelen over onze eis om onze grenzen te controleren, zullen ze willen spreken, in hun eigen belang”, zo schreef hij in zijn opiniestuk. “De realiteit is dat de pragmatische zakenlui op het continent er alles aan zullen doen om de handel met Groot-Brittannië verder te laten gaan.” 

Davis verwees onder andere naar de Duitse auto-industrie, waar kleppers als BMW, Mercedes en Volkswagen er niet bepaald happig op zullen zijn om vergoedingen te betalen willen ze hun producten slijten over het Kanaal. Het Verenigd Koninkrijk moet dan ook eerst met Berlijn rond de tafel zitten, en niet met Brussel, zo liet hij nog verstaan tijdens de brexit-campagne. “Een Duitse bondskanselier wil importtarieven vermijden, zeker in een verkiezingsjaar (de Duitsers trekken volgend jaar naar de stembus, TT). En in Europa geldt meestal dat de Duitse bondskanselier krijgt wat hij of zij wil.”

Gepokt en gemazeld

Davis zit al 29 jaar in het parlement, eerst tien jaar voor het district Boothferry, sinds 1997 voor Haltemprice and Howden, een district in het oosten van Engeland. Van 1994 tot 1997 was hij al eens staatssecretaris voor Europese Zaken, tussen 2003 en 2008 bekleedde hij in de oppositie de belangrijke post van schaduwminister van Binnenlandse Zaken. Hij is dus gepokt en gemazeld in de politiek en weet hoe onderhandelingen op Europees niveau verlopen. Zijn collega’s in Europa noemden hem destijds niet voor niets “een charmante schurk”. Ook de vaak gehoorde bijnaam “meester in constructieve obstructie” lijkt op zijn lijf geschreven.

Davis is ook helemaal niet gehaast met de brexit-onderhandelingen. Het Verenigd Koninkrijk moet eerst zelf intern overleggen, met Britse belangengroepen, bedrijven, vakbonden en consumentenorganisaties, maar ook met de verschillende regio’s zoals Noord-Ierland en Schotland. Volgens Davis kan de regering begin 2017 met de onderhandelingen beginnen. “We moeten eerst onze strategie vastleggen, en daarvoor zijn nog veel gesprekken nodig. Dat hele proces moet klaar zijn rond het begin van volgend jaar."