Makers van 'Three Billboards Outside Ebbing, Missouri': “Ik mis Bush al”
Toen Martin McDonagh (In Bruges) acht jaar geleden het script voor Three Billboards Outside Ebbing, Missouri schreef, had hij nooit kunnen vermoeden hoe brandend actueel de film zou worden. Met veel humor portretteert hij een land op de dool, waar racisme, seksisme en geweld een eindeloze vicieuze cirkel vormen.
De Bruggelingen zijn Martin McDonagh nog niet vergeten: in zijn debuutfilm In Bruges liet hij Colin Farrell de Breydelstad een vreselijk shithole noemen. McDonaghs nieuwste film Three Billboards Outside Ebbing, Missouri bevat opnieuw een plaatsnaam, en alweer is het niet ondenkbaar dat de locals zich beledigd zullen voelen. Ebbing mag dan een fictief plaatsje zijn, de staat Missouri, pal in het hart van Amerika, komt er niet fraai uit: een alleenstaande moeder wil dat de lokale politie eindelijk de moordenaar van haar dochter oppakt, maar de meeste agenten zijn incapabele en gewelddadige racisten.
Straffeloosheid
Missouri heeft die reputatie dan ook een beetje aan zichzelf te danken. “We hebben Three Billboards gefilmd in 2016,” zegt McDonagh ons op het Filmfestival van Venetië, “bijna twee jaar na Michael Brown ”. Hij verwijst naar de ongewapende Afro-Amerikaan die in Ferguson, Missouri werd doodgeschoten door een blanke politieagent. Dat zorgde voor grootschalige protesten, maar de agent werd uiteindelijk buiten vervolging gesteld. Die systematische straffeloosheid schemert door in Three Billboards: iedereen in Ebbing weet dat Jason Dixon, de domste agent van het dorp, zwarten in elkaar slaat. Maar niemand doet er wat aan.
'Ik zou heel blij zijn als mensen dachten dat deze film door een Amerikaan gemaakt was. Ik wilde zeker niet filmen met de blik van een outsider'
Of McDonagh als Brit met Ierse roots dan geen schroom voelde om zich te wagen aan een dissectie van de Amerikaanse maatschappij? “Nee, want ik ken de VS behoorlijk goed. Ik heb er enorm veel gereisd. Roadtrips gemaakt in alle windrichtingen. En veel met de lokale bevolking gepraat. Op basis daarvan kon ik het script verrijken met kleine, waarachtige details. Ik zou heel blij zijn als mensen dachten dat deze film door een Amerikaan gemaakt was. Ik wilde zeker niet filmen met de blik van een outsider.”
Onmeetbaar verdriet
Het idee voor Three Billboards ontstond ook op een van McDonaghs reizen door de VS. “Een jaar of twintig geleden al”, vertelt de regisseur, die toen nog uitsluitend toneelstukken schreef. “Ik zat op een bus, ergens in het zuiden van de States, en zag langs de weg plots een paar van die grote reclameborden staan. Iemand had er een verschrikkelijk boze boodschap op laten aanbrengen, gericht aan de lokale politie. Dat prikkelde meteen mijn verbeelding: er sprak niet alleen woede uit die borden, maar ook een onmeetbaar verdriet. Jammer genoeg zou ik het verhaal erachter nooit kennen, daarom heb ik het maar zelf verzonnen.”
Dat werd dus het verhaal van Mildred Hayes, de rouwende moeder die eindelijk gerechtigheid wil. Zij wordt op onvergetelijke wijze vertolkt door Frances McDormand, die zondag alvast bekroond werd met een Golden Globe, en zich binnenkort ook tot de grote favorieten mag rekenen voor de prijzen die er écht toe doen: de Oscars. “Al tijdens het schrijven dacht ik aan Frances”, zegt McDonagh. “Niet alleen omdat ze intelligent is, en heel sterk met comedy. Maar ook omdat Mildred een volks personage is, en er zijn maar heel weinig bekende actrices die dat geloofwaardig kunnen spelen. Frances wel, omdat zij – net als ik trouwens – zelf uit een arbeidersfamilie komt. We wilden dat milieu dan ook absoluut niet op een betuttelende manier weergeven.”
'Frances McDormand is een van de weinig actrices die een volks personage geloofwaardig kunnen spelen, omdat ze zelf uit een arbeidersfamilie komt'
Onvermijdelijke Trump
Als het over thema’s als racisme en geweld in Amerika gaat, is het onvermijdelijk dat de naam Trump op een gegeven moment opduikt. Zo gaat het ook tijdens ons gesprek met McDonagh. In Three Billboards toont hij hoe de woede van Mildred in feite alleen maar meer woede opwekt. Haar acties brengen een spiraal van buitensporig geweld op gang, met agent Dixon in een onvoorspelbare hoofdrol. Polarisering is nergens goed voor, alleen vergeving kan een uitweg bieden, lijkt de film te suggereren.
Geldt dat ook voor het diep verdeelde Amerika van Trump? “Goh, ik heb het scenario acht jaar geleden geschreven, en toen we eindelijk gingen filmen, was Trump nog niet verkozen”, zucht McDonagh. “Het kan dus onmogelijk een reactie zijn op hem. Maar als filmmaker ben je natuurlijk wel gevoelig voor wat er in de lucht hangt. En de opnames hadden plaats tijdens de presidentiële campagne. De film staat dus zeker niet los van de actualiteit. Maar het zou overdreven zijn om te zeggen dat ik een portret wilde maken van de huidige politieke situatie in Amerika.”
Acteur Sam Rockwell, die met verve de racistische flik speelt, is minder voorzichtig: “Er zijn enorm veel parallellen te trekken met wat er vandaag allemaal gebeurt. Hoe Mildred constant fysiek bedreigd wordt door mannen bijvoorbeeld: dat deed me meteen denken aan de presidentiële tv-debatten tussen Hillary en Trump. Hoe hij daar achter haar kwam staan om haar te intimideren... Dat was veel groter dan een debat: het werd een strijd tussen de seksen.” En dan was de Weinstein-affaire nog niet eens losgebarsten op het moment van ons gesprek.
'We mogen die betogende racisten niet zomaar opzijzetten als verloren gevallen. Ze hebben het in zich om goede mensen te worden'
Ku Klux Klan
Even later noemt Rockwell Charlottesville, het stadje waar vorige zomer een extreemrechtse betoging ontaardde in bloedvergieten. “Als ik kijk naar de mensen die daar op straat kwamen, dan zie ik allemaal Dixons. Mannen die gedreven zijn door haat.” Maar net zoals voor Dixon, die in de film een grote bocht maakt, ziet Rockwell ook voor hen hoop. “We mogen hen niet zomaar opzijzetten als verloren gevallen. Ze hebben het in zich om goede mensen te worden. Weet je, ik heb onlangs een lid van de Ku Klux Klan gespeeld in The Best of Enemies, een film die binnenkort uitkomt. Als voorbereiding sprak ik met een voormalige white supremacist – die kerel waarop de film American History X gebaseerd is. Hij zei me iets heel interessants: ‘Eigenlijk haten racisten geen zwarten, maar zichzelf!’ Dat was voor mij een openbaring. Hitler was een gerateerde artiest, dus natuurlijk had hij de pest aan zichzelf.”
Met een diepe zucht vat Rockwell de huidige situatie samen: “Het is bijzonder erg gesteld met ons land.” In Backseat, de nieuwe film van The Big Short-regisseur Adam McKay, speelt hij binnenkort voormalig president George W. Bush. Ook niet meteen de populairste aller presidenten, weet Rockwell. “Hij heeft een paar enorme fouten gemaakt. Maar hij is tenminste geen psychopaat. En geen racist. En geen narcist. In tegenstelling tot je-weet-wel-wie. Ik moet eerlijk toegeven dat ik Bush eigenlijk al mis. Nooit gedacht dat ik dat nog zou zeggen...”
'Bush heeft fouten gemaakt, maar hij is tenminste geen psychopaat. En geen racist. En geen narcist'
Three Billboards Outside Ebbing, Missouri speelt vanaf 10 januari in de bioscoop.