Groot-Brittannië verbiedt gebruik microplastics in cosmetica, ons land wil volgen in 2020

Verontreiniging door microplastics is een wereldwijd gezondheidsprobleem. De minuscule plasticdeeltjes die onder meer te vinden zijn in scrubproducten en tandpasta, zijn zeer schadelijk voor het milieu. Microplastics uit verzorgingsproducten worden vaak via de afvoer weggespoeld, waardoor ze uiteindelijk in het milieu en ook in de oceanen belanden. 

Ze kunnen schadelijk zijn voor dieren die ze binnenkrijgen en belanden uiteindelijk ook in de menselijke voedselketen. De plastics kunnen ook giftige stoffen aan zich binden of die afgeven.

DETIC, de Belgisch-Luxemburgse sectorvereniging, engageert zich in de eerste plaats om microplastics in afspoelbare cosmetica en mondproducten volledig te vervangen tegen 2020. De ondertekenaars van het akkoord verbinden zich er ook toe om een sensibiliseringscampagne op te zetten voor de vervanging van microplastics, gericht op bedrijven en in het bijzonder kmo's.

Het sectorakkoord is echter niet bindend.

"Voorbeeld voor de wereld"

Dan staat Groot-Brittannië verder. Daar is het gebruik van microplastics in verzorgingsproducten vanaf vandaag verboden. Vanaf juli is ook de verkoop van producten met microplastics verboden.

De Microbeads Coalition, een coalitie van Britse milieuorganisaties, is blij met het verbod en noemt het een voorbeeld voor de wereld. "De wet dicht belangrijke mazen die er bij andere verboden en vrijwillige maatregelen wereldwijd zijn", zegt de coalitie. "In de robuuste definitie van microplastics zijn al onze aanbevelingen opgenomen en dat maakt dit verbod zeer sterk."

Eerste stap

Het verbod geldt voor alle soorten microplastics, ongeacht hun functie in het product. Het beslaat echter niet alle productgroepen. De Microbeads Coalition wil er daarom aan werken om het verbod verder uit te breiden.

"Dit verbod is een fantastische eerste stap op weg naar een verbod op microplastics in alle producten die de zee kunnen bereiken, en een goede basis om alle soorten vervuiling door microplastics aan te pakken."

Europa

In de Europese Unie wordt al jaren gesproken over een verbod op microplastics in cosmeticaproducten, maar dat is nog steeds niet uitgemond in wetgeving. Wel zijn in diverse landen plannen om een verbod in te stellen. Met het sectorakkoord is ook in ons land een eerste belangrijke stap gezet. 

Maar milieuorganisatie BBL is niet onder de indruk: het akkoord is te zwak, te laat en te beperkt, klinkt het. De organisatie wijst erop dat het akkoord, volgens onderzoek van de International Union for Conservation of Nature, maar 2 procent van alle microplastics zal aanpakken. 

Françoise Van Tiggelen, secretaris-generaal van DETIC, beaamt dat het akkoord op kleine schaal begint. "Maar we moeten ergens beginnen. Alle beetjes helpen, en DETIC blijft opvolgen wat we kunnen doen om andere microplastics aan te pakken: we zijn ook de koepel van lijm- en detergentenproducenten."

Europese première

De minister benadrukte dat dit initiatief een première op Europees niveau is, maar dat bestrijdt BBL. Er is al een "duidelijk verbod" ingevoerd in het Verenigd Koninkrijk, Finland, IJsland, Ierland, Luxemburg en Noorwegen. Marghem haalt aan dat de Franse wet vanaf begin dit jaar enkel geldt voor nieuwe producten, terwijl het Belgische akkoord - vanaf eind 2019 - geldt voor alle producten.

BBL pleit daarnaast voor een Belgisch verbod op alle producten met microplastics, en een Europese regelgeving over de sectoren heen. Volgens Marghem heeft een sectorakkoord echter een aantal voordelen. "Het is geen dwingende, unilateraal opgelegde beslissing", meent Marghem. "Daarnaast biedt het de mogelijkheid om het aantal producten uit te breiden en ons aan te passen aan internationale evoluties."