Duitsland wil antisemitisme bestrijden: nieuwkomers moeten concentratiekampen bezoeken

Studiereizen naar voormalige concentratiekampen maken deel uit van het Duitse leerplan. Door deze bezoeken ook op te leggen aan nieuwkomers hoopt Chebli hen beter bewust te maken van nazi-misdaden. Het moet helpen bij hun integratie in de Duitse samenleving.

"Ik denk dat het logisch zou zijn als iedereen die in dit land woont verplicht zou zijn om minstens één keer in hun leven een concentratiekamp te bezoeken", vertelde ze in Bild am Sonntag. "Concentratiekampbezoeken moeten onderdeel worden van integratiecursussen."

Het idee van Chebli, een lokale politica met Palestijnse roots, kwam gisteren in een stroomversnelling. Leiders van de Centrale Raad van Joden in Duitsland en het veel grotere Joods Wereldcongres gaven aan het helemaal met haar eens te zijn.

"Mensen die naar hier zijn gemigreerd omdat zij hun land moesten ontvluchten of werden verdreven, kunnen bij deze gedenkplaatsen empathie ontwikkelen", aldus Josef Schuster, voorzitter van de Centrale Raad, tijdens een radio-uitzending van Deutschlandfunk.

"Dit voorstel is een bemoedigende en efficiënte methode voor het uitleggen van de Holocaust aan mensen van alle achtergronden. Het toont tegelijk de gevaren die dergelijke haat kan veroorzaken", vertelde Ronald S. Lauder, voorzitter van het Joods Wereldcongres in The New York Times. 

Lauder gaat een stap verder. "Meer dan welk ander land in de geschiedenis heeft Duitsland zijn misdaden uit het verleden op een eerlijke en rechtlijnige manier onder ogen gezien." Volgens de voorzitter is het tot in de hoogste bestuursniveaus duidelijk: de herinnering aan de Holocaust mag nooit vervagen of vergeten worden.

Chebli deed haar voorstel na een stijging van het antisemitisch sentiment. Die kwam na de verklaring van de Amerikaanse president Donald Trump waarin hij de betwiste stad Jeruzalem erkende als officiële hoofdstad van Israël.

Duitsland veroordeelde het Amerikaanse standpunt, maar straatprotesten in het land liepen hier en daar uit de hand. De protesten werden voornamelijk georganiseerd door Arabische migranten.  Sommigen verbrandden Israëlische vlaggen en riepen 'Dood aan Israël'. 

De Duitse minister van Justitie, Heiko Maas, pleitte eerder al voor Holocausteducatie als onderdeel van het integratieproces. Hij stelde dat de kwestie Jeruzalem geen excuus is voor antisemitisme. "Wie Israëlische vlaggen verbrandt, verbrandt niet alleen zijn fatsoen, maar ook de waarden van onze grondwet", zei hij tegen Der Spiegel. "Wie het bestaansrecht van Israël bevraagt, staat buiten onze samenleving."

Niet iedereen is enthousiast over het plan om nieuwkomers verplicht concentratiekampen te laten bezoeken. Sommige Duitse historici vinden de oplossing te simplistisch voor een gecompliceerd en verraderlijk probleem. Bovendien worden veel antisemitische daden helemaal niet veroorzaakt door immigranten. 

"Je houdt racisme en xenofobie niet tegen door iemand een concentratiekamp te laten bezoeken", zegt Sabine von Mering, directeur van het Centrum voor Duitse en Europese Studies aan de Brandeis Universiteit in Waltham. "Voor dit probleem bestaat geen magische oplossing. Het vereist veel meer aandacht en opleiding dan een rondleiding." 

Chebli deed haar voorstel afgelopen zondag. Het is niet zeker of de Duitse regering  het plan ook concreet wil uitvoeren. Momenteel krijgen immigranten cursussen over Duitse taal, cultuur en geschiedenis. Een verplicht bezoek aan een concentratiekamp zit daar niet bij. 

Volgens The New York Times  weerspiegelt het voorstel de groeiende bezorgdheid over de meer dan een miljoen migranten die de voorbije jaren asiel vroegen in Duitsland. Velen zijn gevlucht voor geweld in het Midden-Oosten en Afrika. Bij heel wat Duitsers bestaat de vrees dat vluchtelingen antisemitisch gedachtegoed aanzwengelen, precies in het land dat opgezadeld zit met de erfenis van de nazi's en de Holocaust, waarbij ongeveer zes miljoen joden werden gedood.

Gevoeligheden over het nazi-verleden zijn sterk in Duitsland, tevens een van de belangrijkste bondgenoten van Israël. De Duitse wet verbiedt nazi-propaganda en ontkenning van de Holocaust. In Duitsland wonen vandaag ongeveer 200.000 joodse gelovigen.  De regering wil het land graag veilig houden voor hen. Ondanks de recente opkomst van de extreemrechtse Alternative für Deutschland (AfD) en de neonazistische toon die sommige van haar leiders laten horen, wordt Duitsland, volgens The New York Times beschouwd als een van Europa's tolerantere samenlevingen.