Overstromingen bedreigen bijna alle historische sites in Schotland
Edinburgh Castle, Fort George, Inchcolm Abbey en Skara Brae: het zijn maar enkele van de iconische plekken die gevaar lopen op onherstelbare schade of zelfs om te verdwijnen. Volgens experts zijn zowat alle historische sites in Schotland bedreigd door overstromingen en andere gevolgen van de klimaatverandering. Ze waarschuwen voor "catastrofale schade".
Kastelen, kerken, abdijen, prehistorische sites: bij tientallen lopen ze gevaar, zegt Historic Environment Scotland (HES), de overheidsinstantie die toeziet op de belangrijkste Schotse historische sites.
Maar liefst 90 procent van de 352 sites loopt een hoog (oranje) of zeer hoog (rood) risico, zeggen experts die hierover een rapport opstelden. Over 28 sites zijn ze zeer bezorgd, daaronder enkele sites die op de Unesco-Werelderfgoedlijst staan.
Onaanvaardbaar hoog risico
Vooral de stijging van de zeespiegel en stormen vormen een groot risico. De sites zijn daar niet tegen beschermd, zeggen de experts. Ze spreken van een "onaanvaardbaar hoog risico dat onmiddellijk mitigerende actie vereist".
Dat geldt onder meer voor het kasteel Fort George bij Inverness, de abdij Inchcolm Abbey op het eiland Inchcolm (bij Edinburgh), en het eiland Brough of Birsay, met belangrijke resten van onder meer een Vikingnederzetting.
Edinburgh Castle
In Edinburgh lopen ook het ruige Holyrood Park en het befaamde Edinburgh Castle gevaar voor grondverschuivingen en overstromingen. Maar omdat die onder constante supervisie staan van HES-medewerkers zijn deze sites in de oranje (hoog risico) en niet de rode categorie (zeer hoog risico) ondergebracht.
Hetzelfde geldt voor de kathedraal van Glasgow, het prehistorische dorp Skara Brae en de grafheuvel Maeshowe op de Orkney-eilanden, en het Vikingdorp Jarlshof op de Shetland-eilanden.
Voor beschermings- en herstellingswerken zal de komende tien jaar zeker 70 miljoen euro nodig zijn, schatten de experts.
Catastrofale schade
Voor de studie maakten ze gebruik van klimaatprognoses. Die voorspellen voor Schotland steviger stormen, een verdere stijging van de zeespiegel, veel nattere winters en veel drogere zomers. Dat kan leiden tot meer overstromingen, kusterosie en bosbranden.
Vooral water baart de experts zorgen. "Op grote schaal kan zware en intense regenval rechtstreeks leiden tot overstromingen op korte termijn", zeggen ze in het rapport. "Dat kan catastrofale schade veroorzaken aan alle elementen van de historische omgeving die binnen het bereik van deze potentiële overstromingsgebieden vallen."
De zeespiegel kan in Schotland met 16,5 tot 28 centimeter stijgen tegen 2050. Voor sites die aan de kust liggen kan dat het einde betekenen. Dat geldt onder meer voor de neolithische site Skara Brae.