Het creatieve lab van Peter Vyncke: “Ik ben meester-luisteraar.”

Een West-Vlaamse ondernemer geeft deze week een inkijk in zijn creatieve lab. Peter Vyncke (46) leidt samen met broer Dieter Vyncke NV, een bedrijf dat al vier generaties lang verbrandingsketels maakt. De firma was vorig jaar onderneming van het jaar. CEO Peter Vyncke werkt halftijds vanuit het hoofdkwartier in Harelbeke, en schuimt halftijds de wereld af. Hij is workaholic en grofgebekt. En toch vindt hij luisteren zijn grootste kwaliteit. Creatief, ja, maar daar heb je vooral anderen voor nodig.  

Peter Vyncke, hoe laat sta je op?

Tien voor zeven. Kijk, ik heb de verantwoordelijkheid over een bedrijf van 300 mensen wereldwijd, ik ben de ene week thuis in België, de andere in het buitenland: India, Thaïland, Brazilië. En ik heb een vrouw met een eigen zaak, en zes kinderen. Dus moet ik goed plannen. De week dat ik in België ben breng ik één dag de kinderen naar school. En ik probeer twee avonden per week thuis te zijn. 

Ik hoor vaak dat mensen het creatiefst zijn ’s morgens vroeg. Is dat bij jou ook zo?

Ik ben creatief op drie verschillende momenten. Ten eerste ’s morgens maar dan moet je mijn kop stillaten. Dan ben ik een beetje autistisch in mijn eigen wereldje opgesloten. Ook ’s avonds om vijf uur, als iedereen naar huis gaat. Dan heb ik tijd om te denken. En ten derde als ik miniatuurautootjes bouw. Als je wil nadenken, of liever nog voordenken over iets, dan moet je je geest bezighouden met een therapeutisch werkje. Ik moet kweetniehoelang werken aan een wiel. Ik heb al zoveel keren een differentieel opengesmeten dat ik niet meer moet denken. Dan beginnen er dingen te ontstaan. In het atelier waar ik zit ligt er altijd pen en papier klaar, of mijn gsm. Ook naast mijn bed. Je moet eens in je bed liggen ’s avonds en een idee hebben. Ik geraak niet meer in slaap tot ik dat idee vastgelegd heb. 

Om creatief te zijn moet je niet werken, het valt gewoon binnen?

Bedrijfsleiders zitten nooit achterovergebogen eventjes strategisch te wezen. Een strategie bouw je op door elke dag naar je klanten, je leveranciers, je medewerkers te luisteren. Je moet wreed rap luisteren. Ik ben meester-luisteraar. Als je aan de helft van je zin zit, vind ik het al vervelend om verder te luisteren. Dan luister ik liever naar twee, drie mensen tegelijkertijd. Ik ben wreed goed in synthese, ik moet niet alle informatie hebben om te kunnen concluderen. En ik lees veel, ik informeer mij. En dan zeg ik opeens iets, als een samenvatting van al hetgeen ik gehoord heb. Dan ben ik zogenaamd een strateeg, met een ongelooflijk buikgevoel. Maar dat is gewoon goed geïnformeerd zijn.

Wat lees je?

Alles. Boeken, geen fictie hé, en zeer veel Twitter: opiniemakers, van alles. Ook buiten mijn vak. Alle business staan voor dezelfde uitdaging, ik kan daar veel van leren. Dat is mijn truc, veel luisteren. En raad vragen. Dat is een goedkope truc: ik zeg: ik heb een probleem, ik zou je raad nodig hebben. Heb je dat ooit al een keer geprobeerd? Onmiddellijk worden alle vergaderingen gecancelled, en je krijgt alles wat je moet hebben. 

Is het zo dat Vyncke onderneming van het jaar geworden is? 

Onder andere, ja. Alles is open blik in de wereld. Daarom zijn wij in bijna elk land van de wereld actief. Ik ben vroeger beginnen te schilderen. Maar ik ben daarmee gestopt, ik had er geen tijd meer voor. Maar ja, je zit nog altijd met dat creatief beestje en dat steek je dan in de firma. 

Is dat dezelfde soort creativiteit? Op het doek of in een bedrijf?

Ja. Een vrouw versieren en een installatie verkopen, dat is ook hetzelfde. Dat zijn allemaal dezelfde psychologische processen die spelen. Het leven zit wreed simpel in mekaar. Toen ik begon internationaal te ondernemen ben ik gewaarschuwd over culturele verschillen. Ik kreeg een boek: "Culture shock Malaysia". Ik heb vier jaar in Maleisië gewoond. Ik geloof daar niet meer in. Ik weet nu for a fact dat alle mensen op de wereld dezelfde zijn. Wat u gelukkig maakt dat maakt een Chinees gelukkig, wat u kwetst, dat kwetst een Chileen. Als jij mij moet bijsturen, dan zou ik liefst hebben dat je dat met mij apart doet. En als je mij wil bewieroken en een pluim geven, mag daar veel volk bijstaan. Met Vyncke gaan we nogal simpel met de wereld om. Wij gaan verwonderd en bewonderend naar een land, met respect. That’s it. 

Je klinkt alsof je nooit op vakantie gaat, alsof je altijd aan het werk bent.

Of je kan zeggen: je klinkt alsof je nooit werkt, dat is hetzelfde. Mijn ideale vakantie is slapen tot negen uur, in plaats van tot zeven. Ontbijt tot tien. En dan werken van tien tot een, elke dag. Drie uur per dag, dat is niet veel. Als je een verantwoordelijke functie hebt en je ziet welk een berg werk er na twee weken op je bureau ligt, dan is alle rust die je opgedaan hebt in een kwartier verbrand door je op te jagen. Bij de meeste Vynckeneers is dat zo. Vanaf een bepaalde functie kun je niet zomaar…

Dat wordt geëist?

Maar, geëist? Dat geldt in twee richtingen. Bijvoorbeeld, je hebt bedrijven waar Facebook geblokkeerd wordt. Facebook, dat is communicatie met je vrienden en je vrouw. Wij vorderen de Vynckeneers op tijdens het mooiste dagdeel, tussen zonsopgang en zonsondergang, vijf dagen in de week. HR-goeroes hebben 20 jaar geleden het concept work-life-balance uitgevonden. Ik moet daar wreed mee lachen. Als je na je werk nog aan je leven moet beginnen, dan is het buiten koud en donker en ben je moe. Dat is dikke zever. Hier heet dat Live at work. De arbeidscontext waar je 40-50 uur per week doorbrengt, daar moet je een significant deel van je leven kunnen realiseren. Als je dan via Facebook naar je madam moet sturen: wie gaat er patatten halen vanavond? dan moet dat kunnen hé. Als je werk mag meenemen naar huis, mag thuis ook hier binnenkomen. 

Kwatongen zouden zeggen: dat is een truc om je werknemers dag en nacht te engageren?

Als dat puur een truc was, zou dat door de mand vallen. En dan nog, het is geen gesloten systeem. Vyncke, je kan eruit stappen hé. Het is misschien wat sectair, maar het is een open systeem. We zitten in een regio met negatieve werkloosheid, dus je moet hier niet blijven om den brode. Staat die cultuur je niet aan, stap er dan uit.

Hoe neem je moeilijke beslissingen?

Er is maar één soort moeilijke beslissingen: dat zijn emotionele beslissingen, die over mensen gaan. Businessbeslissingen, dat is niet moeilijk. Als jij het niet weet, zal iemand anders het weten. Dat is zo typisch voor ingenieurs, die vergeten de synthese. Analyse, analyse, analyse, ze hebben dan net de oplossing verteld, en toch zeggen ze: we weten het niet. Ik kan beslissingen nemen zonder enige kennis van iets. Ik kies het liefst wat zij kiezen. Als het hun keuze is, zullen zij dat doen slagen. Die mannen engageren zich persoonlijk. Ik beslis hier nauwelijks iets in de firma. Wel subjectieve dingen. De kleur van die stoelen, dat gaan ze aan mij komen vragen. 

Dat meen je niet?

Huisstijl, kleuren, ik ben daar als hobby verantwoordelijk voor. Dat heeft niets te maken met mijn functie als ceo. Ik hou mij daar intensief mee bezig, in plaats van te schilderen en te knutselen. Een bezoek van klanten op Vyncke-territory, dat is een experience. Puur subjectieve beslissingen neem ik heel alleen. Businessbeslissingen niet. En dan is er een derde soort beslissingen, de emotionele. Bijvoorbeeld: iemand ontslaan. Het is een goeie gast, en het is een slimme, maar hij past niet in de groep. Dat zijn de moeilijkste beslissingen, ik ben daar niet zo goed in.

Wat is het laatste wat je doet voor je gaat slapen?

Netflix. Eén serie bekijken, samen met mijn vrouw. Nu zijn we aan het kijken naar "The Good Wife". We kijken geen TV meer, alleen nog uitgesteld. Ik kom rond acht uur thuis. De kinderen slapen nog net niet. Ik ga ze nog een nachtzoen geven. Dan eten. En dan kijkt mijn vrouw naar Thuis, en ik naar nieuws, Terzake en Afspraak, in verschillende ruimtes. Daarna kijken we naar series. Het licht gaat uit om middernacht. 

Heb je een levensmotto?

Ja. En dat is meteen het antwoord. Ik zeg op alles ja. Niet alleen ik, ook de firma. Door die ja’s beleven we machtige verhalen. Op het einde van je leven ga je meer spijt hebben van de dingen die je niet gedaan hebt dan van wat je wel gedaan hebt. Je moet gewoon alles proberen. Ik zeg op alles ja, maar niet gestoord hé. Zo is Bevergem bij mij thuis opgenomen. Er belt iemand: we zoeken nog een decor voor een serie op Canvas. Ik informeer amper, ik heb ja gezegd. Voor tien dagen heb ik dan negentig man bij mij thuis, tien acteurs, vijftig figuranten, dertig crew. Machtig hé. 

Je klinkt als Freddy De Vadder.

Ik krijg daar niets voor, een mand Gin Tonic, en mijn vrouw een orchidee. Maar ik heb tien dagen op de eerste rij gezeten. Hoe wordt zo een serie opgenomen? Door al die ja’s hebben wij hier nu duizend wijnranken, produceren wij 26 soorten fruit, wij ontvangen twee-drie bezoeken per week. Je zou moeten weten wie hier over de vloer komt.

Koningin Mathilde bijvoorbeeld.

Ja. Alexander De Croo belde mij, en ik zei direct ja. Waarom sta ik ’s morgens op? Ik ben een ongelooflijke luiaard. Maar ik sta op omdat ik benieuwd ben wat er vandaag allemaal gaat gebeuren.

Foto's: Alex Vanhee, montage podcast: Gunter Joosen

De muzikale voorkeuren van Peter Vyncke vind je terug in onze playlist:

  • Ram Jam ramde Black Betty door de boxen. 
  • AC/DC leverde Evil Walks. 
  • We kwamen in iets rustiger vaarwater met de Heksensabbath van Boudewijn De Groot. 
  • En hoe konden we beter afsluiten dan met de begingeneriek van Bevergem, deels opgenomen ten huize Vyncke.
  • Alleen onze begintune komt niet uit Peters platenkast: Mad Rush van huiscomponist Philip Glass.

Facebook, Twitter of jan.holderbeke@vrt.be, ik lees het wel.

Meest gelezen