Een verbod op smartphonegebruik in de klas is geen verbod op vooruitgang

Er zijn van die dagen dat een mens nog blijer is dan anders met zijn nieuwjaarsvoornemen om de socialemedia-apps van zijn smartphone te verwijderen. Al 25 dagen inmiddels hou ik dapper vol.

Het gekke is dat mijn ont-appte telefoon ook nu soms nog trilt als iemand ergens op Twitter of Facebook om mijn aandacht verzoekt. Het zal wel aan mijn eigen technologische onvolkomenheid liggen, toch blijft het angstwekkende gevoel hangen dat die verduivelde telefoon me telkens weer probeert in te lijven. Om maar te zeggen: dit is echt wel verslavend spul.

Meer en meer mensen zijn zich bewust van de digitale vraatzucht die hen door hun misleidend gebruiksvriendelijke en omni-inzetbare telefoon wordt opgelepeld. Met regeltjes en voornemens allerhande proberen ze hun verslaving in toom te houden. Voor volwassenen zou zo’n zelfregulering, in al zijn creatieve en soms wankelende vormen, ook moeten volstaan.

Moralistische roep

Maar wat met minderjarigen? Hoogleraar mediagebruik Lieven De Marez meent dat scholen moeten overwegen om de smartphone uit de klas te bannen. Ik ben geneigd hem gelijk te geven.

De moralistische roep om een verbod op wat nieuw is en intimiderend of riskant overkomt, klinkt weleens vaker. Tegelijk is er dan het ongemakkelijke conservatieve gevoel dat zo gepoogd wordt om de vooruitgang te verbieden.

Is een verbod op het gebruik van een smartphone in de klas even onzinnig als een verbod op een stoommachine ooit geweest zou zijn? De vergelijking loopt mank. Uiteraard heeft de mobiele telefoon voor een innovatieve omwenteling gezorgd. Die terugdraaien is onwenselijk en ook gewoon onmogelijk.

Maar de enigszins naïeve manier waarop de huidige generatie twintigers tot veertigers zich op de comfortabele veelzijdigheid van de smartphone heeft gestort, heeft die blind gemaakt voor de mentale en fysieke risico’s. Wie te vaak op zijn smartphone kijkt, riskeert tekort aan rust en slaap, loopt meer kans op een burn-out en concentratiestoornis en ziet zijn privéleven verstoord (en soms ook zijn wereldbeeld).

Vanuit dat voortschrijdend inzicht over de risico’s van overmatig telefoongebruik loont het de moeite om jongeren voldoende weerbaar te maken. Of alleszins weerbaarder dan hun voorgangers. Een verplichte digitale pauze in het klaslokaal hoort daarbij.

Een verbod op smartphonegebruik in de klas is geen verbod op vooruitgang. Vergelijk het liever met de inperking van alcohol- of tabaksgebruik bij jongeren. Ook dat zou je als een beperking van de individuele vrijheid kunnen beschouwen. Ook daar werd vroeger vrijer mee omgegaan. Gelukkig zijn we nu wat wijzer geworden. Dat we daar vandaag wat voorzichtiger mee omspringen, kun je als een vorm van vooruitgang beschouwen.