Dankzij 'slimme' contactlens hoeven diabetespatiënten straks minder vaak bloed te prikken
Diabetespatiënten hoeven in de toekomst mogelijk minder vaak bloed te prikken dankzij de ontwikkeling van een zachte contactlens die glucosewaarden meet in traanvocht. Aan dit soort lenzen wordt al langer gewerkt, maar onderzoekers van de technische universiteit van Ulsan in Zuid-Korea zeggen nu een doorbraak te hebben geforceerd.
De Zuid-Koreaanse wetenschappers zeggen een lens te hebben ontwikkeld die zachter is dan alle andere, tot nu toe ontwikkelde lenzen. Daardoor veroorzaakt ze minder snel oogirritatie. De wetenschappers bereikten dit door de elektronica op kleine kunststofvlotjes onder te brengen. Die zijn op hun beurt dan weer verankerd in de flexibele elastomeren waar de rest van de lens uit bestaat. Deze lens heeft bovendien betere optische eigenschappen dan veel materialen die tot nu toe worden gebruikt, aldus een studie die woensdag verscheen in Science Advances.
De Zuid-Koreaanse lens telt vier componenten: een flexibele antenne die energie uit radiogolven opvangt, een minuscule gelijkrichter die daar gelijkstroom van maakt en een glucosesensor met signaalled. De werking is gebaseerd op de stroomweerstand in het traanvocht. Die schommelt met de hoeveelheid glucose. Hoe hoger het glucoseniveau, hoe lager de weerstand. Wanneer een grenswaarde wordt overschreden, wordt het stroompje niet langer door het ledje geperst, maar loopt het via de sensor en dooft de led.
'Deze systemen doen continu metingen, terwijl de meeste patiënten normaal gesproken maar vier tot zes keer per dag bloed prikken'
Nadelen
Dat het ledje uit gaat als niveaus te hoog zijn, is contra-intuïtief, schrijven de onderzoekers: je zou verwachten dat het gaat branden als er iets mis is. Daarvoor is meer onderzoek nodig, aldus de auteurs. Een groter bezwaar is dat het systeem niet reageert op te lage glucosewaarden, die ertoe kunnen leiden dat patiënten plotseling het bewustzijn verliezen. Ook hiervoor moet nog een oplossing komen.
Verder kleven nadelen aan traanvochtmetingen: glucoseniveaus kunnen hier langer dan vijftien minuten na-ijlen op de waarden in het bloed, zegt hoogleraar diabetologie Eelco de Koning van het Leids Universitair Medisch Centrum. Dit kan ertoe leiden dat de drager soms te laat wordt gewaarschuwd.
Enige vertragingen gelden voor alle methoden die niet gebaseerd zijn op directe bloedwaarden, zegt De Koning. "Het voordeel van deze systemen is dat ze continu metingen doen, terwijl veel patiënten normaal gesproken maar vier tot zes keer per dag bloed prikken." Hoewel de sensormetingen dus vertraagd zijn, krijgt de drager wel een beter beeld hoe glucosewaarden door de dag schommelen en kan de therapie daarop worden afgestemd. "Prikken is bovendien pijnlijk, dus het is winst als we het aantal keren dat dit nodig is kunnen terugbrengen", aldus De Koning.
'Omdat het productieproces relatief eenvoudig en goedkoop is, denk ik dat de lens binnen vijf jaar op de markt zijn'
Optimisme
Naast contactlenzen bestaan er ook capsules die onder de huid worden gebracht en daar een half jaar metingen doen. Ook dit type kampt overigens met vertragingen. "We adviseren patiënten ook altijd goed naar hun lichaam te luisteren en een bloedmeting te doen als je het gevoel hebt dat de glucosewaarden plotseling sterk veranderen."
Hoewel de lens goed functioneert in een konijnenoog, is hij nog niet op mensen geprobeerd en zijn er nog een aantal technologische problemen die overwonnen moeten worden. Zo vond de energieoverdracht via radiogolven nu plaats op een afstand van minder dan 9 millimeter. Bij grotere afstanden neemt de hoeveelheid beschikbare energie in de radiogolven sterk af. Onderzoeker Jang-Ung Park is optimistisch over de kansen van zijn lens: "Omdat het productieproces relatief eenvoudig en goedkoop is, denk ik dat de lens binnen vijf jaar op de markt zal komen."