Bollywood-film "Padmaavat" leidt tot grote spanningen in India
In India is de controversiële film "Padmaavat" onder zware veiligheidsmaatregelen in première gegaan. Extremistische hindoegroepen protesteren fel tegen de film en dreigen zelfs met geweld. Volgens hen is de film niet respectvol tegenover de hindoegeschiedenis.
Bollywood -de Indiase variant van Hollywood in de VS- zit met een torenhoog probleem. "Padmavati" (Hindi: "zij die de lotus bezit") of "Padmaavat" is een van de duurste Indiase filmproducties ooit, maar de vertoning ervan -en dus de opbrengst- worden bedreigd door machtige hindoe-nationalisten. Al maanden dreigden ze met rellen, aanslagen tegen filmzalen en deden ze oproepen om acteurs te doden of te verminken. Dat bleef niet beperkt tot India, een groep riep zelfs op om filmzalen in Groot-Brittannië in brand te steken als die de film zouden vertonen.
Regisseur Sanjay Leela Bhansali voerde enkele aanpassingen door, maar dat deed de kritiek niet verstommen. Veel bioscoopuitbaters durven het niet aan om de film te vertonen, ondanks de uitdrukkelijke toestemming van het Indiase Hooggerechtshof. Maar er staat veel meer op het spel dan de recette, want de film zou kunnen leiden tot geweld tussen hindoes en moslims en tot politieke spanningen.
De hindoe-nationalistische BJP, de regeringspartij van premier Narendra Modi, die ook in tal van deelstaten aan de macht is, kan zich de woede van extremistische hindoe-fundamentalisten niet veroorloven, want dat zijn politieke bondgenoten en dankzij de steun van die groepen is de BJP de dominante partij in India geworden.
Is Padmavati een historische figuur of niet?
"Padmavati" is gebaseerd op een gedicht uit 1540 en gaat over een koningin of rani van het hindoeïstische Rajput-rijk Mewar in Rajasthan, in het westen van India, die beroemd zou geweest zijn om haar schoonheid. Daarom zou de islamitische sultan van Delhi, Alauddin Khalji, in 1303 haar stad Chittorgarh belegerd hebben. Om te voorkomen dat ze in handen zou vallen van de moslimheerser zou Padmavati de rituele vuurdood of sati gekozen hebben.
Er is buiten het gedicht van twee eeuwen na het beleg van Chittorgarh echter geen enkele aanwijzing dat Padmavati een historische figuur zou geweest zijn, maar sultan Alauddin was dat wel en hij wordt door de hindoes beschouwd als een van de Turks-Afghaanse invallers die eeuwenlang Noord-India teisterden, overheersten en hindoetempels verwoestten.
Voor veel hindoes staat Padmavati -of ze nu bestaan heeft of niet- symbool voor plunderingen en onderdrukking door vreemde islamitische heersers in India. Ze is dan ook "heilig" voor de radicale Hindutva-ideologie van groepen zoals de RSS of Shivseena die de sporen van de islam in India willen wegvagen en terug willen keren naar hun politiek ideaal van een mythisch hindoeïstisch India dat nooit bestaan heeft. Geweld tegen moslims of gematigde hindoes zoals onder meer Mahatma Gandhi -vermoord in 1948- wordt daarbij niet geschuwd. In 1992 kwamen bij rellen duizenden mensen om toen hindoe-nationalisten de eeuwenoude moskee van Babur in de heilige stad Ayodhya verwoestten om op die plaats een oude hindoetempel voor Rama opnieuw op te bouwen.
Er komt ook kritiek uit andere hoeken. Meer liberale critici vinden dat de film het wrede zelfmoordritueel "sati" verheerlijkt en de moslimheerser Alauddin Khalji erg negatief voorstelt.
