Beste Bart De Wever, wat zou u doen zonder vluchtelingen?

Beste politici van rechts, centrum en links die het dreigement ‘open grenzen’  gebruiken,

 U en ik: wij weten precies hoe de vork eigenlijk aan de steel zit. Dat die open en gesloten grenzen slechts uiterste tegenpolen op een theoretische lijn zijn. Beiden sprookje én spook in onze wereld van soevereine natiestaten.

Goed om mensen te boeien, dromen of nachtmerries te bezorgen. Ze zijn niét de vraagstukken die hier en nu aan de orde zijn in uw migratiebeleid. Maar een te vrezen gevaar creëren, dat werkt altijd.

Migratie, gedwongen of niet, is een complex en onstopbaar fenomeen dat samenwerking en moeilijke keuzes met een lange termijn visie vergt.

Veel makkelijker valt steun te werven met vluchtelingen als simpele vijand, en u als brenger van een simpele oplossing.

Zonder hen moet u wellicht op zoek naar een andere fictieve vijand van welvaart en veiligheid.

En hoewel de geschiedenis leert dat sterke leidersfiguren altijd wel een andere boeman vinden, zijn migranten en vluchtelingen een evidente prooi. Ze horen er namelijk niet direct bij. Ze kunnen niet snel en luid genoeg voor zichzelf spreken, of stemmen.

Wie wèl voor hen opkomt én kritisch is ten aanzien van beleidskeuzes: onafhankelijke advocaten, solidaire burgers, hulpverleners, die krijgen in één haal eenzelfde veeg uit de pan.

"Naïef tot crimineel, voor open grenzen, graaien subsidies of storten ons in een burgeroorlog" (sic).

De meest bijzondere verwijten tekende ik al op bij monde van politieke gezagsdragers, mensen in een voorbeeldfunctie, nota bene.

U moet weten dat deze politiek van angst wat uitgehold raakt. Veel mensen zién dat hulpverleners in hun omgeving geen industrie van malafide figuren of gevaarlijke idealisten vormen. Zij vragen niet dat de halve wereldbevolking op één continent gaat wonen en weten dat de 1 op 4 erkende vluchtelingen die na enkele jaren van verblijf nog steun trekt in ons land, niet de reden zijn waarom onze pensioenen dalen.

Sommigen steken zelf de handen uit de mouwen. Met onze campagne Gastvrije Gemeente verzamelden we vorig jaar bijna 500 gastvrije initiatieven, enkel in Vlaanderen en Brussel, die zich op eigen houtje inzetten voor een beter onthaal van nieuwkomers.

Vaak springen zij ook in de bres waar de overheid gaten laat of bewust kansen ontneemt.

Wat erg is, is dat dit angstdiscours de politieke en publiek opinie effectief gijzelt en een grote impact heeft op wetgeving en maatschappij. Er is niet enkel sprake van communicatiefouten rond migratie. Het beleid volgt. 

Om maar één ding te noemen: binnenkort sluiten we opnieuw kinderen op, een praktijk waar ons land een tijd geleden terecht was vanaf gestapt. België heeft een goed beschermingsmechanisme, maar niet alle kinderen op de vlucht, niet alle “trans”migranten raken in het systeem. Daar ligt een pak werk, om hen te bereiken en op basis van hun individuele situaties te begeleiden naar een toekomst. Hier of elders.

Alvast een efficiëntere en rechtvaardiger aanpak dan uitsluiting of een aanhoudende klopjacht, zoals vandaag in het Maximiliaanpark. Die verdiept alleen de  vertrouwensbreuk tussen overheid en migranten, en versterkt de positie van mensensmokkelaars.

Eén land kan geen oplossing bieden voor alle mensen op de vlucht wereldwijd. Maar één land kan wel kiezen in welke veilige migratieroutes het zelf investeert om zo corruptie en mensensmokkel tegen te gaan, en kan wegen op het Europese beleid.

België, dat zijn huidige volledige hervestigingsoperatie financiert met Europese bijdrages, kan veel meer doen om die veilige migratieroutes mogelijk te maken. Zo kan het het aantal vluchtelingen dat het hervestigt rechtstreeks uit conflictregio’s structureel aanzienlijk verhogen, net als de humanitaire visa die het uitreikt, en dat op basis van nieuwe, objectieve criteria. Vluchtelingen zijn een randfenomeen voor onze welvaart en sociale zekerheid.

De vraag stelt zich ook of we elke mens in ons land willen wegen als verlies- of winstfactor voor de welvaart. Maar de cijfers van de OESO zijn duidelijk: immigratie vormt een kost op korte termijn. Op lange termijn kan de economische impact van immigratie positief zijn. Hoe beter de integratie, hoe positiever dat saldo.

De recente politieke keuze om de integratiesector in Vlaanderen af te bouwen blijft onbegrijpelijk. Discriminatie aanpakken, diploma’s vlot erkennen, taalopleidingen en investeren in diversiteitaanpak van bedrijven, spelen allen een rol bij het lage aantal werkende migranten in België.

Andere landen scoren beter. Dat betekent twee dingen: er is ruimte voor verbetering, en dat ligt niet aan de nieuwkomer, maar aan beleidskeuzes.

De vele burgers die geen keuze aanvaarden tussen de eigen welvaart enerzijds of, pakweg, kinderen redden van misbruik en uitbuiting in de armen van maffianetwerken anderzijds, verdienen een antwoord in onze democratie.

Laten we dus de boeman achterwege, en zeggen wat we weten: migratie is een realiteit. Als we in die realiteit niet starten met kansen grijpen, de juiste investeringen doen, en rechten beschermen, gaat het mis.

Wij willen die realiteit de komende jaren niet blijven achterna hollen. Wie van u klimt uit de loopgraven en zet zichtbare, positieve stappen in de richting van een menselijk beleid dat fair is voor oud- én nieuwkomers in de samenleving, en consistent met onze mensenrechten?

---

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.