De donderslag bij heldere hemel in Genk

Het is bijna sluitingstijd wanneer ik op de roltrappen van Shopping 1 naar de Carrefour stap. Haastig been ik van rek naar rek, kom zwetend bij de kassa en kijk op mijn horloge. "Menen ze dit nu? Een half uur aanschuiven voor drie artikelen. (zucht) Tien kassa’s, maar amper weer twee open; denken ze nu echt dat de mensen daar tijd..." 

Ben ik me aan het opjagen. De kassierster lijkt het op te merken – mijn gezucht. Als ik aan de beurt ben – eindelijk! – zegt ze hoe hard het werken is en hoe ongeduldig de klanten vaak zijn, dat ze er ook niets aan kunnen doen. Ik schaam me, terwijl ik verontschuldigend glimlach. “Je hebt natuurlijk gelijk”, fluister ik, terwijl ik mijn brood, kaas en frisdrank vlug in een zakje prop.

Dat was allemaal vorige week in Genk, voor de aankondiging van 1.233 banen die bij Carrefour moeten sneuvelen. Gisteren trok ik opnieuw naar daar. 

Donderslag

“Een donderslag bij heldere hemel,” zegt Marijke stil. We zitten rond een tafeltje in aanpalend cafeetje, met enkele kassiersters die net te horen kregen dat hun hypermarkt de deuren sluit. “Donderslag”: er klinken teleurstelling, ongeloof, en bedrog in door. Karin vertelt over de lange dienstjaren en de zoveelste herstructurering die veel personeelsleden al hadden doorstaan en over de angst om ander werk te gaan zoeken.” Als je nog maar acht jaar te gaan hebt, zoals ik, vraag je je af hoe dat allemaal moet gaan, dat omscholen en zo”, zucht ze. “Moet ik dat op mijn leeftijd nog doen?” Ik kijk haar aan. “Wij hebben altijd ten dienste van de klanten gestaan, met heel ons hart! En nu worden we gewoon op straat gezet”, hoor ik Marijke zeggen met tranen in de ogen. Dat er al aan hun loon geknabbeld werd sinds 2010, dat ze een kwartier onbetaalde koffiepauze wegschonken aan elkaar uit solidariteit, dat ze vaak alleen en onderbemand stonden op een afdeling, dat het hard werken was maar dat ze altijd dachten aan de noden van de klanten.

“Wij vragen ons ook af in welke jobs ze gaan ons duwen; er zijn zoveel jobs niet voor 45-plussers, zoals er hier veel mensen zijn” zucht Marijke terwijl ik alleen maar luister. “Die onzekerheid is het ergst en ze is groot. Wij hebben alles gegeven, we voelen ons gebruikt. Hoe kunnen ze ons nu zo emotieloos weggooien? Centen, ja, het gaat alleen maar om de centen... net zoals bij Ford!”

Ik voel me boos worden en denk aan wat ik destijds hoorde aan de poorten van Ford, na de aankondiging van de sluiting. Woorden die ik me herinner: "Ondanks de crisis, zijn er nu mensen die winsten maken. Die geld slaan uit de miserie van anderen. Want zelfs nu, nu onze deuren sluiten, zijn de aandelen al omhoog gegaan."

Verlamd

De klanten die weleer ongeduldig aan de kassa’s stonden, net zoals ik, staan er wat verslagen bij. “Veel moed”, fluistert een voorbijganger terwijl hij gelaten naar de gesloten winkel en verslagen werknemers kijkt. Veel oudere mensen kwamen net dankzij de Carrefour in het centrum wonen, omdat het praktisch was. Een hele gemeenschap is verlamd.

Het is bijna sluitingstijd als ik de roltrappen van Shopping 1 afdaal. De kassiersters zullen ook wel moe zijn. "Veel open vacatures", klinkt het op de radio. Maar zo voelt dat hier voor de medewerkers helemaal niet. In plaats van werk om trots op te zijn voelen ze zich weggeduwd van het ene bedrijf naar het andere, van het ene jobje in het andere baantje, van de ene naar de andere herstructurering. Dat gevoel verdient wat meer empathie, beste arbeidsmarktexperts. Wat meer respect voor de kassiersters, dat zou er moeten zijn denk ik nog.

Dit is voor Karin en Marijke.