Niemand is voor open grenzen, maar wie wil grenzen bewaken?

De illegale migranten rond het Brusselse Noordstation en het Maximiliaanpark beroeren de gemoederen. Dat leidt voorlopig niet tot een debat ten gronde. Wel tot veel ethische verwarring en politiek gehakketak.

Vrijwilligers helpen die haveloze mensen. Brengen voedsel en kleren, nemen hen in een aantal gevallen op in hun huis. Zij tonen medelijden en liefdadigheid in de nobele betekenis: de bekwaamheid het lijden van anderen te voelen, de bereidheid daar persoonlijk iets aan te doen. Dat dwingt bewondering af, ongeacht het standpunt dat men inneemt betreffende illegale migratie en grenzen.

Als zij zich evenwel mobiliseren om een rechtmatige politiecontrole te verhinderen, stappen zij over van liefdadigheid naar politiek. Zij houden dan op solidaire burgers te zijn, om burgers met een politiek standpunt te worden. Door de illegale migranten niet alleen voedsel, kleding en onderdak te geven, maar ook te onttrekken aan de controle van de politie, opteren zij inderdaad voor open grenzen. Een keuze zo gewichtig dat zij niet kan worden verantwoord door medelijden met mensen in nood.

Afstand

De socioloog Max Weber schreef een invloedrijk essay over Politiek als beroep. Daarin onderscheidt hij getuigenisethiek en verantwoordingsethiek. De eerste getuigt van je waarden en gevoelens. De tweede weegt gevolgen tegen elkaar af. Zet men de stap naar politiek, naar een politieke keuze voor open grenzen, zoals de actievoerders en in feite ook onze huidige regering dat doen, dan geldt vooral een verantwoordingsethiek. Dan zou men, zoals Weber schreef, afstand moeten nemen, in dit geval van de concrete personen die hulp behoeven, om de voor- en nadelen van ongeregelde massamigratie tegen elkaar af te wegen. "Gebrek aan afstand (...) is een van de doodzonden van de politicus", schreef Weber.

Onder meer de Franse president Macron begaat die zonde niet. Hij maakte zijn standpunt duidelijk. Voor de mensen in en rond Calais heeft hij 1.300 opvangplaatsen gecreëerd. Daar krijgen zij onderdak en verzorging. Wordt tevens nagegaan wat er met hen moet gebeuren. Gaat het inderdaad om wat nu 'transitmigranten' heet, dan is die keuze in principe beperkt tot regulariseren, terugsturen naar het Europese land waar zij eerst werden geregistreerd of naar hun land van oorsprong. Macron is daarom ook uitgevaren tegen de zogeheten humanitaire organisaties die de illegale migranten aanraden niet naar die opvangcentra te gaan, maar resoluut voor de illegaliteit te kiezen. Vinden de Fransen dat beleid niet naar hun zin, en ligt hen dat nauw aan het hart, dan kunnen ze bij een volgende stembusgang een andere meerderheid verkiezen.

Wie die aanpak alvast wel goed vindt, is de Britse premier Theresa May. Zij beloofde de Franse president iets meer dan 50 miljoen euro om de illegale migranten weg te houden van haar land. Het is niet onwaarschijnlijk dat ten gevolge daarvan nog meer van hen de route via Belgische parkings probeert.

In tegenstelling tot wat in Frankrijk gebeurt, wordt bij ons het verblijf in de illegaliteit bestendigd en zelfs aangemoedigd. Niet alleen door de actievoerders, maar ook door de overheid, de premier op kop, die de illegale migranten uit Sudan, en bij uitbreiding uit alle landen waar de mensenrechten niet worden gerespecteerd, de illegaliteit instuurt. Het is daarom ronduit verbazend dat Bart De Wever (N-VA) de linkse oppositie verwijt voorstander te zijn van open grenzen. Het beleid dat links heeft gevoerd toen het daarvoor de verantwoordelijkheid droeg, heeft de integriteit van de grenzen wel degelijk bewaakt. Het is verre van zeker dat de mensen die de identificatie van illegalen willen verhinderen links zijn.

Waarden

Maar vooral, het is de huidige meerderheid, waarvan de N-VA de invloedrijkste component is, die tot nader order een beleid heeft gevoerd dat de groei van een mini-Calais aan het Noordstation heeft toegelaten, hekken rond parkings doet optrekken, die dan weer door illegale migranten en mensensmokkelaars worden doorgeknipt, dat burgemeesters om betere controles langs de snelwegen doet vragen, terwijl de regering de migranten nu net hun richting uitstuurt, dat parkings ontoegankelijk maakt voor uitgeputte chauffeurs, dat ervoor zorgt dat de politie wordt belegerd door wanhopige illegalen, de orderboekjes van mensensmokkelaars zich vullen, de Britten zich belazerd voelen en een aantal mensen sterven op de barre tocht.

Van welke waarden getuigt dat beleid? Hoe wordt het verantwoord? Eerder dan een verwijtende vinger richting oppositie, past een hand in eigen boezem. Maar waarom toch blijft de oppositie een debat over illegale migratie vermijden, waarom kan Bart De Wever, de sterke man achter deze regering, schrijven alsof hij in de oppositie zit en waarom verdedigt de echte oppositie dan het resultaat van het feitelijke beleid van deze regering? Veel gekker moet het niet worden in de aanloop naar de verkiezingen.