Dalilla Hermans over "Zwart": "Een interessant boek voor witte mensen"
Volgende week komt het boek "Zwart" uit, een verzameling van Afro-Europese literatuur uit de Lage Landen. De schrijvers hebben één ding gemeen: ze hebben Afrikaanse roots. Dalilla Hermans, bekend van "De slimste mens" en auteur bij Charlie Magazine, is een van hen. "Het lijkt me een interessant boek voor witte mensen. Het is belangrijk dat zij eens door de bril van zwarte mensen kijken. Dan zouden veel maatschappelijke discussies op een andere manier gevoerd worden", zegt ze op Radio 1.
Aan de schrijvers van "Zwart" werd niets specifieks gevraagd. "We hebben niet echt een opdracht gekregen. We waren vrij om te schrijven, zowel de vorm als de inhoud. Maar we hebben natuurlijk een soort van gedeelde identiteit, dus er zit een rode draad in. Het heeft te maken met onze huidskleur, onze roots of onze plaats in deze maatschappij", vertelt Hermans. De titel van het boek werd pas ná het schrijven bekendgemaakt. "Heel toepasselijke titel", vindt Hermans.
Er zijn véél zwarte auteurs, maar er is niet zoveel aandacht voor
Hermans koos zelf voor een heel persoonlijk verhaal in het boek: haar hersenspinsels als ze op een massagetafel ligt. "Ik heb mijn waarheid geschreven, over mijn huid en alle connotaties daarbij." Hermans greep haar kans om een waarheid te tonen die niet verbloemd is. "Normaal focus ik me op het maatschappelijke, op het activisme." Volgens Hermans is er sowieso nood aan zwarte auteurs. "Er zijn véél zwarte schrijvers. Voor dit boek zijn we met 19. En eigenlijk is er niet zoveel aandacht voor. De literatuur is niet wit, maar de focus is soms niet helemaal inclusief genoeg", aldus Hermans.
Over de woorden "wit" en "blank"
"In dit boek zijn een heleboel dingen voor mij en de andere auteurs zó duidelijk en voor de hand liggend zijn, maar we merken dat dit voor witte mensen niet het geval is. Ik las bijvoorbeeld op de site van VRT NWS het opiniestuk van de ombudsman die het niet oké vond dat in Nederland voortaan "wit" wordt gebruikt in plaats van "blank". Hij heeft met ons duidelijk niet gebabbeld", zegt Hermans.
"Voor mij is die connotatie niet het belangrijkste, de reactie erop wél. Die reactie is zo gebeten en geschrokken", legt Hermans uit. "Ik ken jullie realiteit goed, hoe de mensen hier denken over de maatschappij. Andersom wordt die beweging weinig gedaan: Waarom liggen bepaalde dingen gevoelig? Waarom moet we dingen herbekijken?" Let wel: Hermans noemt zichzelf geen taalnazi. Ze stoort zich niet aan het woord "blank", maar ze begrijpt de gevoeligheden. "Ik wil eerst begrijpen en ga eerst lezen om te zien waar het probleem zit, om er dan op een open manier over te discussiëren."
De voorkeur voor "wit" als woord in plaats van "blank", kwam op initiatief van NOS. Wordt er in Nederland anders naar gekeken? "De representatie is daar beter georganiseerd. Mensen met een zwarte huidskleur maken al lang -járen- deel uit van het publieke discours waardoor die discussies sneller op tafel liggen." In Vlaanderen staat dat nog in zijn kinderschoenen."
Dé zwarte mens bestaat niet
Hermans hoopt alvast dat het boek nieuwe gesprekken op gang brengt. Ze heeft met de andere auteurs ook gepraat over "zwarte identiteit". "Identiteit is zo gelaagd, mijn zwartheid is maar een deel ervan, ik ben ook mama, Vlaming én Kempenaar. Ik merk wel dat er een gedeelde ervaring is. Als ik in Zweden een zwarte persoon tegenkom, gaat die waarschijnlijk een aantal dezelfde ervaringen hebben. Maar dé zwarte mens bestaat niet."