Klassieke muzikanten verbijten vaak pijn tijdens spelen
Veel klassieke muzikanten zien echt af na urenlange repetities of veeleisende concerten. Twee op de drie heeft blijvende letsels, blijkt uit een onderzoek van revalidatiearts Vera Boodjan aan de universiteit van Maastricht. Het wijst op een structureel probleem in de opleiding van muzikanten in Nederland. Maar het probleem bestaat ook bij ons, zegt Libeer in "De Wereld Vandaag".
Een piano die bespeeld wordt door een verkrampt lijf klinkt verschrikkelijk.
De piano-arm, vioolelleboog, contabasrug, tubanek, drummerschouder, blazersmond... Het zijn bekende termen in middens van klassieke en wellicht ook andere muzikanten. Volgens een onderzoek aan de universiteit van Maastricht lijdt bijna 70 procent van de muzikanten, ook jonge, aan allerlei kwalen en blijvende letsels die te maken hebben met houding, handgreep en mondstand. Alleen de omvang van het probleem verbaast Julien Libeer, 32, vermaard pianist en maker van de Canvas-reeks "Studio Flagey Klassiek".
Het cijfer wijst op een structureel probleem in de technische opleiding van muzikanten.
Gezonde houding, mooiere muziek
"Klassieke muziek spelen is een bijzonder arbeidsintensieve activiteit", getuigt Libeer. "Er is een fijne motoriek bij nodig, coördinatie, concentratie, en dit soms zes tot acht uur per dag". De cijfers uit Maastricht wijzen op een structureel probleem bij onze noorderburen volgens Libeer. Uiteraard zijn sommige muzikanten vatbaarder voor chronische pijn, enkelen stoppen tijdelijk of zelfs helemaal. Het probleem zit in de technische opleiding. Hoewel ik zelf geen pijn ervaar, ga ik toch sporadisch op onderzoek bij een kinesist", geeft Julien Libeer toe.
Mijn kinsesist controleert om de twee à drie weken of het zaakje nog draait.
Sommige docenten aan het conservatorium geven soms onbehapbare stukken aan hun leerlingen. De leraar moet beter beseffen waartoe de jonge muzikant al in staat is. "De atletiektrainer dwingt toch ook geen jonge 5000 meter-loper om opeens over te schakelen op de halve marathon".
Handgrepen op piano of gitaar die technisch-biologisch onuitvoerbaar zijn, ze staan soms op de partituur. En het is niet alleen een ergonomisch probleem. "Een soepele houding leidt tot een betere techniek en dus mooiere muziek", aldus Julien Libeer. "Een piano die bespêeld wordt door een verkrampt lijf klinkt verschrikkelijk".
Alsof je iemand die de 5000 meter loopt, opeens dwingt tot een halve marathon.
Samen werken aan een oplossing
Aan het conservatorium in Brussel bestaat er al een cursus bewegingsleer. Namen heeft een van de beste fysiotherapeuten in dienst. "Het fenomeen begint al in de academie", vreest Libeer, "daar is er al een te weinig gezonde technische opleiding".
Pijn bij muzikanten was lange tijd een taboe. Het brak de mythische voorstelling van de romantische heldhaftige klassieke muzikant. Er was de angst voor de professionele veroordeling, voor een vermoeden van fysieke onbetrouwbaarheid. Veel musici verbeten de pijn uit vrees om een opdracht aan hun neus voorbij te zien gaan. Gelukkig is dat aan het veranderen, volgens Libeer.