Theresa May op ramkoers met Europa nadat ze weigert EU-burgers dezelfde rechten te beloven tijdens overgangsperiode brexit

De brexit moet in maart volgend jaar een feit zijn, maar om de overgang van een EU-lidstaat naar een niet-EU-lid te verzachten, komt er een overgangsperiode die tot uiterlijk 31 december 2020 zal duren. Alle Europese wetten en regels zullen tijdens die periode op het Verenigd Koninkrijk van toepassing blijven, terwijl de Britten geen beslissingsmacht meer krijgen. Voor EU-burgers die gedurende al die tijd naar het Verenigd Koninkrijk verhuizen, verandert er dan ook niets, zo maakt Europa zich sterk.

Maar premier May maakte gisteren duidelijk dat zij dat anders ziet. Europeanen die toekomen na de brexit, krijgen niet per se dezelfde rechten als wie er voor de brexit al was, vertelde ze aan journalisten tijdens haar vlucht naar China, waar ze op bezoek is. "Het akkoord van december gaat ervan uit dat mensen die naar Groot-Brittannië waren verhuisd tijdens ons lidmaatschap bepaalde verwachtingen hadden. Het was dus juist dat we garandeerden dat ze hun leven zouden kunnen voortzetten zoals ze het gepland hadden. Maar dat zal anders zijn voor mensen die na maart 2019 arriveren, want ze verhuizen naar een Groot-Brittannië waarvan ze weten dat het uit de Europese Unie stapt."

Dat zou willen zeggen dat EU-burgers al na maart volgend jaar niet langer dezelfde voordelen zouden kunnen genieten als EU-burgers die er al waren. Dat punt is voor de rest van de EU echter onaanvaardbaar. Die wil een status quo in de rechten voor burgers tot het einde van de overgangsperiode, inclusief het vrije verkeer van personen.

Onderhandelaar Guy Verhofstadt van het Europees Parlement maakte al duidelijk dat de rechten van EU-burgers tijdens de overgangsperiode "niet onderhandelbaar zijn". "We gaan niet aanvaarden dat er twee soorten rechten bestaan voor burgers van de Europese Unie. De overgangsperiode kan enkel werken als het bestaande acquis wordt voortgezet zonder uitzonderingen", zei hij aan de Britse krant The Guardian.

Volgens het akkoord van december komt er een "settled status" voor alle burgers van de lidstaten van de Europese Unie die al langer dan vijf jaar in Groot-Brittannië wonen. Aan hun situatie verandert nagenoeg niets. Burgers die nog niet zo lang op het eiland wonen, maar voor de afsluitingsdatum (die momenteel is voorzien op 29 maart 2019) zijn aangekomen, zouden na een verblijf van vijf jaar ook die status kunnen bekomen. Burgers die na de afsluitingsdatum het Kanaal oversteken, zouden zich volgens de Britse plannen moeten registreren. 

May stevent dus af op een rechtstreekse confrontatie tijdens de rest van de onderhandelingen over de overgangsperiode die de komende weken en maanden op het programma staan. Pas als die periode is geregeld, kan er voor de EU trouwens al gepraat worden over een nieuwe toekomstrelatie. 

Ook een belangengroepering van EU-burgers in Groot-Brittannië waarschuwde voor "complete chaos" en "wijdverspreide discriminatie" wanneer de ene EU-burgers niet op dezelfde manier behandeld zou worden als de andere.

May ontkende onder druk van het harde brexitkamp ook dat er in de praktijk niet veel zal veranderen, waarmee ze de uitspraken van minister van Financiën Philip Hammond ontkrachte. Die had gezegd dat het doel van de regering was om "zo weinig mogelijk veranderingen" door te voeren na de brexit. 

Klopt niet, aldus May. "Wat we nu doen is wat het Britse volk ons gevraagd heeft. De mensen hebben niet gestemd om niets te veranderen bij een EU-uitstap."