Van kleine crimineel uit Molenbeek tot meest gezochte terreurverdachte van ons land: Het criminele parcours van Abdeslam
We kennen hem allemaal: 126 dagen lang was Salah Abdeslam de meest gezochte terreurverdachte van ons land. Vandaag gaat het Belgische luik van zijn proces van start. Abdeslam zal dan voor het eerst op een publiek proces verschijnen. Het is nog afwachten óf hij ook iets zal zeggen, want hij beroept zich – op zijn eerste verhoor na - tot de dag van vandaag op zijn zwijgrecht. Maar hoe verloopt het parcours van Abdeslam?
Salah Abdeslam wordt geboren op 15 september 1989. Hij heeft de Franse nationaliteit, Algerijnse roots, maar hij groeit op – samen met zijn broers Ibrahim, Mohamed en Yazid en zijn zus Myriam - bij zijn ouders in hartje Molenbeek. Veel is er tot nu toe niet uitgelekt over zijn jeugd. Wel staat vast dat de Abdeslams als kind contact hadden met Abdelhamid Abaaoud – die gezien wordt als het meesterbrein achter de aanslagen in Parijs.
Twee jaar lang werkt Abdeslam als technieker bij de Brusselse vervoersmaatschappij MIVB. Tot hij daar in 2011 ontslagen wordt. De reden? De ene verklaring luidt dat Abdeslam herhaaldelijk niet op zijn werk verscheen, een andere verklaring linkt zijn ontslag met een veroordeling. Daarna houdt hij samen met zijn broer een tijdlang "Les Béguines" open, een café in Molenbeek. Hij heeft ook een vriendin, waarmee hij zelfs trouwplannen heeft.
Vader Abdeslam: "Ik snap niet wat er in hun hoofd omgaat"
Zijn omgeving omschrijft hem als een bon vivant. Makkelijk beïnvloedbaar, dat wel. "Het was een jongen die veel praatte, we namen hem nooit serieus. Hij had kunnen zeggen dat hij zichzelf ging opblazen in Parijs, we zouden gezegd hebben: "'t is goed, hij maakt een grapje"", klinkt het. Op beelden die dateren van februari 2015 – 9 maanden voor de aanslagen in Parijs, zijn de Abdeslams nog te zien in een Brusselse dansclub.
Hoe is het zover kunnen komen? Het is een vraag die vader Abdeslam zich nog steeds stelt. Bijna een maand na de arrestatie van zijn jongste zoon, geeft de man een interview aan de Franse radiozender Europe 1. "Ik snap echt niet hoe die kinderen zich zo in nesten hebben kunnen werken. Ik snap niet wat er in hun hoofd omgaat. Ik woon nu 40 jaar in België. We waren hier gelukkig. We waren hier goed. We gingen uit, we lachten. En nu kunnen we niet meer buiten komen", waren toen de radeloze woorden van zijn vader.
Kroniek die eindigt in een noodlottige 13e november in Parijs
Vóór die noodlottige 13 november 2015 lijkt er weinig aan de hand te zijn. Voor de aanslagen had Abdeslam alleen maar een strafblad voor kleine criminele feiten. Op amper enkele maanden tijd moeten de broers geradicaliseerd zijn.
Binnen het terreurnetwerk speelt hij een belangrijke rol: zo huurde hij enkele auto’s, reserveerde hotelkamers in Parijs. Maar zijn rol gaat verder dan een logistieke rol, veel verder. Aangenomen wordt dat hij de terroristen die zich bij het Stade de France hebben opgeblazen, naar daar gereden heeft én dat het de bedoeling was dat ook hij een aanslag pleegde. Waarom heeft hij zich niet opgeblazen? Zelf geeft Abdeslam verschillende versies.Aan de speurders verklaart hij tijdens zijn verhoor – het enige waar hij ooit gesproken heeft: "Ik haakte af". En: "Ik kon me niet opblazen". Dat in tegenstelling tot zijn broer Brahim, die zich wel opblaast. Aan een neef verklaart hij echter dat er iets mis was met zijn bommengordel. Iets wat een officieel rapport bevestigt: de bommengordel werkte niet.
Na de aanslagen slaat Abdeslam op de vlucht, waardoor hij op slag de meest gezochte terrorist van ons land wordt. Een vlucht die uiteindelijk 126 dagen zal duren. Een vlucht die zich grotendeels in Brussel afspeelt: hij trekt van safehouse naar safehouse, geholpen door zijn terreurnetwerk dat op dat moment nog steeds actief is. Een vlucht die eindigt op 18 maart 2016, amper vier dagen voor de aanslagen in Brussel: Salah Abdeslam en een medeplichtige Sofien Ayari schuilen bij de neef van Abdeslam en worden verraden door een (te) grote pizzabestelling. Drie dagen eerder waren politie en gerecht al héél dichtbij gekomen toen speurders Abdeslam en twee kompanen aantroffen in een huis in de Driesstraat. Bij de schietpartij die daarbij gepaard gaat, komt één terrorist om het leven. Verschillende agenten raken gewond: het is dat luik waar het proces deze week om draait.
Advocaat: "De intelligentie van een lege asbak"
Advocaat Sven Mary, die Abdeslam na zijn arrestatie een tijdlang verdedigde, omschrijft de terrorist in de Franse krant Libération als volgt: "Salah Abdeslam heeft de intelligentie van een lege asbak, er zit niets in. Hij is slechts een klein boefje uit Molenbeek."
Maar het belang van Abdeslam kan nauwelijks overschat worden. Hij is de enige terrorist van Parijs die nog kan vertellen wat er precies gebeurd is en wie erbij betrokken was. Het proces over de aanslagen in Parijs zal later in Frankrijk gevoerd worden, maar vandaag zal het de eerste keer zijn dat Abdeslam in een publiek proces opduikt. Het is nog maar de vraag of hij in Brussel zal spreken: – op één verhoor na – zwijgt Abdeslam tot op de dag van vandaag.