Zijn de apenjaren van Facebook voorbij?

Zuckerberg wil naar eigen zeggen dat we minder, maar bewuster op Facebook zitten. Ook wil hij dat we "betekenisvolle interacties" hebben met elkaar.

Toen ik gisteren mijn Facebook-app opende, kreeg ik de vraag of ik de vriendschap met een aantal mensen uit mijn vriendenlijst wilde vieren. U kent het wel:  een mooie animatie met foto's van vrienden en het aantal keren dat ze posts van u geliket of gedeeld hebben. Het is heel aanlokkelijk om die dingen te delen en de mensen te taggen, maar wie mij een beetje kent, weet dat ik dergelijke animaties niet zo snel deel.

Een aantal van hen zijn in het echte leven geen intieme vrienden, maar ze delen interessante berichten en ik heb regelmatig boeiende gesprekken met hen. 

Dit is volgens mij wat Zuckerberg vorige maand bedoelde met "uw tijd zinvol doorbrengen op Facebook", en door ons met een animatie aan te moedigen wil hij blijkbaar dat we dat meer doen. Feit is wel dat het aantal dagelijkse Facebookbezoekers in de VS met 700.000 gebruikers per dag is gezakt tijdens het laatste kwartaal van vorig jaar.

Voor alle duidelijkheid: Facebook doet het goed. De socialemediagigant floreert. Facebook heeft op dit moment 2,1 miljard actieve gebruikers die maandelijks gebruik maken van het netwerk. 1,4 miljard mensen zitten dagelijks op Facebook. De omzet van het bedrijf groeide vorig jaar met bijna 50 procent en klokte af op 40 miljard dollar. En de nettowinst groeide met 56 procent. Cijfers om van te duizelen.

Toch maakt Zuckerberg zich grote zorgen. Hoewel zijn bedrijf zeer succesvol is, krioelt het, of moeten we zeggen, krioelde het op Facebook van clickbait­achtige posts. Berichten van bedrijven en schimmige "nieuwsorganisaties" die de sociaalnetwerksite bestookten met fake news. Mede door toedoen van zulke posts is het publieke debat gepolariseerd.

Op zijn eigen Facebookpagina zei hij dat het zijn verantwoordelijkheid is om "er alles aan te doen dat zijn Facebook wordt gebruikt om het goede te doen en het slechte te vermijden". Voorts zei hij ook dit: "Facebook moet niet alleen plezant zijn, het moet ook de maatschappij ten goede komen."

Hiermee lijkt Zuckerberg terug te keren naar de essentie van Facebook. Het sociaal netwerk is ontstaan op een universiteitscampus, als middel om mensen met elkaar te verbinden. En dat is iets waar Facebook heel goed in slaagt. Het is een voortreffelijk middel om verloren vrienden en familie terug te vinden. 

Ten tweede besefte Zuckerberg dat het zo niet verder kon. Vooral nadat heel wat mensen binnen de techwereld kritiek hadden geuit op Facebook. Het zijn ook niet van de minsten, om er maar twee te noemen: Chamath Palihapitiyia en Sean Parker zijn grote namen in Sillicon Valley. Hun kritiek moet extra pijn gedaan hebben, juist omdat ze zelf nauw betrokken waren bij het succes van Facebook. Want beiden hebben ooit voor het bedrijf gewerkt.  

Palihapitiya was vice president in een periode waarin de Facebook-app exponentieel groeide en miljardair Sean Parker was een van de eerste investeerders die geloofden in het succes van Facebook. Klein detail: dankzij hem spreken we nu over Facebook en niet The Facebook. Het is dus kritiek die pijn gedaan moet hebben bij Zuckerberg.

Voeg daar nog aan toe dat meer en meer studies het veelvuldige gebruik van de smartphone - waarop we met z'n allen op Facebook zitten - in verband brengen met negatieve gevolgen voor het brein. Dan kan het niet anders dat ze op de hoofdzetel in Menlo Park de koppen bij elkaar hebben gestoken.

Daar zijn ze tot de conclusie gekomen dat we "actiever met elkaar moeten interageren" en dat "herinneringen ophalen" het welzijn van de Facebook-gebruiker ten goede komt. Het onderzoek werd geleid door David Ginsberg en Moira Burke die als respectievelijk als Director of Research en Research Scientist op de loonlijst staan bij Facebook.

Het lijkt erop dat Zuckerberg goed heeft geluisterd naar zijn onderzoekers, want in januari kondigde hij dus aan dat we in de toekomst meer posts van vrienden en familie te zien zullen krijgen, om dan zo minder maar wel betekenisvol op Facebook te zitten. Dit deed bij velen de wenkbrauwen fronsen, want wil hij niet dat we net veel op Facebook zitten?

Door de aanhoudende kritiek had Facebook in december al een aantal wijzigingen aangebracht. Daardoor zijn we met z'n allen 50 miljoen uur minder op Facebook gaan zitten. Het opzet lijkt geslaagd, en Zuckerberg vindt het niet zo erg. Normaal gezien communiceert Facebook deze cijfers niet, maar Zuckerberg heeft zich voorgenomen om in 2018 meer open kaart te spelen. Want ook dat was een kritiek: we wisten niet hoe de geheimzinnige algoritmes van Facebook werkten.  

Moet Zuckerberg zich nu zorgen maken? Op korte termijn zullen de dalende bezoekersaantallen niet meteen een grote impact hebben op Facebook. Het is evenwel wachten op de eerste kwartaalcijfers van 2018.

Vooral nieuwsorganisaties maken zich zorgen en dat heeft vooral te maken met - en u heeft al geraden - fake news. Enkel betrouwbare nieuwsbronnen zullen vanaf nu hun berichten zien verschijnen in de feeds van Facebook.

Maar wat is betrouwbaar? Volgens Facebook zijn dat organisaties die door de community als betrouwbaar worden beschouwd.  U moet dus zelf aangeven welke nieuwspagina u betrouwbaar vindt. En dat doet u door de pagina te volgen.

Door ons minder en bewuster aan Facebook te zetten wil Zuckerberg meer inzetten op kwaliteit. Dat lijkt interessant voor adverteerders, want een advertentie die gekoppeld is aan een bewuste, kwalitatieve post gaan we beter verdragen. Ook in communities rond bepaalde interesses ziet Zuckerberg potentieel. Ik hoef u niet te vertellen dat ook dit mogelijkheden biedt voor adverteerders. 

Uiteindelijk wil Facebook ook inzetten op video. Geen domme filmpjes meer die we passief bekijken, maar met Facebook Watch krijgen we een plek waar we virtueel samen naar een serie kunnen kijken. Ook dat is volgens Zuckerberg tijd die we bewuster met familie of vrienden spenderen. Het is hem immers niet ontgaan dat tegenwoordig heel wat gespreksonderwerpen beginnen met: "Hey, heb je die serie al gezien op Netflix?"

14 jaar is Facebook nu. In mensentaal is het een tiener die weleens een slechte beslissing neemt, maar uit zijn fouten leert en zo volwassen wordt. Feit is dat het verhaal van Zuckerbergs kind nog niet uitverteld is. Zou hij willen dat zijn kind stopt met puberen en volwassen wordt?