Primeur in de astronomie: voor het eerst planeten waargenomen ver buiten ons sterrenstelsel

Bij "gravitationele microlensing" wordt gebruik gemaakt van de sterkte van het licht van een verre ster en quasars (een actief centrum van een sterrenstelsel met een hoge helderheid, red.). Dat licht wordt gebogen en versterkt door het zwaartekrachtsveld van een ster die meer op de voorgrond staat. Als de verre ster recht achter de dichtere ster ligt, dan zal die laatste als een lens werken en creëert het een soort schijf van licht waarbij de lichtstralen van de verre ster alle kanten opgaan. 

De lichtsterkte van de stralen wordt beïnvloed door de aanwezigheid van planeten in de buurt van de dichte ster. Door het licht kan mijn dus nagaan of er planten zijn in de omgeving. De techniek, die tot nu enkel is gebruikt om nieuwe planeten te vinden in de Melkweg, is de enige gekende manier waarmee planeten op zo’n afstand kunnen waargenomen worden.

Met die techniek hebben wetenschappers nu dus een groep van zo'n 2.000 planeten kunnen identificeren. Qua grootte variëren de planeten tussen de grootte van de maan - die een straal heeft van 1.737 km - tot de grootte van Jupiter - die een straal heeft van 69.911 km. De planeten zijn zo’n 3,8 miljard lichtjaren verwijderd van ons sterrenstelsel. 

“We zijn heel erg blij met deze ontdekking. Het is de eerste keer dat iemand planeten buiten ons eigen sterrenstelsel heeft ontdekt”, zegt professor Xinyu Dai, astrofysicus aan de Universiteit van Oklahoma. Professor Dai en zijn collega dokter Eduardo Guerras hebben hun ontdekkingen gepubliceerd in The Astrophysical Journal.

“Dit is hét voorbeeld van hoe krachtig de technieken van microlensing kan zijn”, zegt dokter Guerras. “Dit sterrenstelsel ligt 3,8 miljard lichtjaren ver en er is geen kans om deze planeten op directe wijze te observeren, zelfs niet met de beste telescopen die je kan bedenken in een science fiction-scenario”, zegt Guerras. “Maar we kunnen ze wel bestuderen, hun aanwezigheid bevestigen en zelfs hun massa schatten. Dit is heel coole wetenschap.”

Het team van astronomen heeft data gebruikt van het Chandra X-ray Observatory, een satelliet die astronomische waarnemingen doet aan de hand van de röntgenstraling. Met een telescoop hebben de wetenschappers de stralen van quasars op de achtergrond kunnen bestuderen om zo metingen te doen die bewijs leveren voor de planeten.