"Microplastics kunnen walvissen, haaien en roggen op de rand van uitsterven brengen"
Grote zeedieren zoals walvissen en haaien worden steeds meer bedreigd door de enorme hoeveelheid microplastics in onze oceanen. Dat zeggen wetenschappers in een nieuwe studie. "Microplastics op zich zijn niet dodelijk voor grote zeedieren, maar ze hebben wel levensbedreigende neveneffecten."
Veel zeezoogdieren voeden zich met plankton, microscopisch kleine organismen die in het water rondzweven. Die zogenoemde "filter-eters" (baleinwalvis-, haaien- en roggensoorten) slikken dagelijks honderden kubieke liters water in en filteren er het voedzame plankton uit. Maar zo kunnen ze dus ook microplastics binnen krijgen, en dat vormt in steeds grotere mate een bedreiging.
Microplastics hebben het potentieel om de al tanende populatie van walvissen en haaien nog verder te doen dalen.
Microplastics zijn in omvang en massa ongeveer even groot (of klein) als het meeste plankton. Een deel van de microplastics in de oceanen is afkomstig van de afbraak van groter plastic zwerfvuil ("plastic soep") en het wassen van synthethische kleding. Ze worden ook toegevoegd aan cosmetica. Via de riolen komen ze in zee terecht, waar ze veel schade aanrichten omdat ze niet oplosbaar en niet biologisch afbreekbaar zijn.
Wetenschappers uit de Verenigde Staten, Australië en Italië hebben nu gegevens onderzocht over de bedreiging van microplastics voor grote zeedieren. En ook zij krijgen microplastics binnen, soms in grote hoeveelheden. Met alle gevolgen vandien.
Levensbedreigende neveneffecten
"Er zijn vandaag nog geen aanwijzingen dat microplastics op zich dodelijk zijn voor grote zeedieren, maar er zijn wel levensbedreigende neveneffecten", zegt Maria Cristina Fossi van de Università di Siena, Italië, co-auteur van de studie. Microplastics kunnen bijvoorbeeld de opname van de nodige voedingsstoffen blokkeren. En er is meer.
Onderzoek op aangespoelde zeedieren liet al zien dat er giftige chemische stoffen in hun ingewanden zitten, allicht door de afbraak van microplastics in hun spijsvertering. Die chemische stoffen veranderen de werking van de hormonen, wat een effect heeft op tal van biologische processen, zoals metabolisme, voortplanting en ontwikkeling.
Veel walvis-, haaien- en roggensoorten staan nu al onder druk door andere problemen zoals overbevissing en vervuiling. Microplastics vormen nog een extra bedreiging en kunnen sommige soorten tot de rand van uitsterven brengen, waarschuwen de wetenschappers.
"We proberen nog altijd de omvang van het probleem te begrijpen"
De auteurs van de studie vragen meer aandacht voor en onderzoek naar de invloed van microplastics op grote zeedieren. "Ondanks het toenemende onderzoek naar microplastics, zijn er slechts enkele studies die het effect op zogenoemde filter-eters bekijken. We proberen nog altijd de omvang van het probleem te begrijpen", zegt co-auteur Elitza Germanov. "Duidelijk is wel dat vervuiling door microplastics het potentieel heeft om de populatie van walvissen en haaien nog verder te doen dalen."