Terug naar Syrië? "Daar is het land nog veel te gevaarlijk voor"

Sinds het Syrische regime weer meer grip op het land heeft, en IS grotendeels is verslagen, wordt in menig regeringsgebouw luidop gedacht over een heropbouw van het land.

Tegelijk maken de anti-vluchtelingenretoriek in veel landen, de slechte situatie voor vluchtelingen in de buurlanden, en de gewijzigde militaire situatie dat ook veel Syriërs zich gedwongen voelen om naar huis terug te keren.  

De voorbije weken kwamen ook met name uit Nederland en Duitsland meldingen van een weliswaar klein, maar stijgend aantal vluchtelingen dat terugkeert, omdat ze niet kunnen aarden in West-Europa, of omdat de situatie ter plaatse veiliger is geworden.

Uit het rapport "Dangerous ground: Syria's refugees face an uncertain future", dat vandaag is verschenen, blijkt dat het aantal Syriërs dat naar huis is teruggekeerd, het voorbije jaar inderdaad is gestegen: van 560.000 in 2016 naar 721.000 in 2017.

Het gaat vooral om binnenlandse ontheemden, mensen die naar een andere plaats in eigen land zijn gevlucht. Uit andere landen keerden 66.000 mensen terug.

Maar daartegenover staat dat in de eerste maanden van 2017 zo'n 2,4 miljoen mensen hun huizen ontvluchtten. Van de terugkeerders moesten er 37.000 na verloop van tijd trouwens opnieuw vluchten.

Voor elke teruggekeerde vluchteling sloegen drie Syriërs op de vlucht.

In het nieuwe rapport vragen de hulporganisaties meer solidariteit, zeker van rijke westerse landen. "Zij zouden veel meer kunnen doen om de buurlanden van Syrië te helpen", zegt een woordvoerder van de Norwegian Refugee Council (NRC), een van de organisaties aan nieuwszender Al Jazeera.

"De druk op de Libanese gastgemeenschap is enorm", zegt directeur Tineke Ceelen van Stichting Vluchteling. "Ze hebben te maken met snel stijgende huizenprijzen, duurdere levensmiddelen, overvolle klassen en lange wachtrijen bij medische diensten. Zelfs de lagere waterdruk op de kraan en lagere lonen zijn gevolgen van de 1,5 miljoen Syriërs die naar Libanon zijn gevlucht."  

Vanuit de buurlanden, vooral Libanon en Jordanië, worden volgens de NRC ook veel vluchtelingen uitgezet. "Het gaat om directe deportaties, vooral van volwassen mannen die de kostwinner zijn, waardoor de hele familie de facto wordt gedwongen om terug te keren. Daarnaast wonen veel vluchtelingen in verschrikkelijke omstandigheden. Velen kunnen niet werken, omdat ze geen werkvergunning krijgen. Dat zijn allemaal factoren die hen pushen om terug te keren naar Syrië."   

Maar terugkeren is levensgevaarlijk en kan nog lang niet, waarschuwen de zes hulporganisaties in het rapport.

Door de regeringsoverwinningen zijn sommige gebieden onder controle van het regime weliswaar veiliger geworden. Maar dat neemt niet weg dat Syrië, ondanks de veranderende militaire situatie,  na zeven jaar oorlog nog altijd instabiel is. Bombardementen, beschietingen en booby traps zijn dagelijkse kost, ook in dichtbevolkte gebieden.

Het nieuws van afgelopen weekend illustreert dat trouwens ten volle. Zondag werden de luchtaanvallen op de provincie Idlib opgevoerd nadat rebellen een gevechtstoestel hadden neergehaald. In dezelfde provincie zou het Syrische regime opnieuw een gifgasaanval hebben uitgevoerd.