Lokale handelaars boos: Stad Gent koopt boeken voor bib bij Standaard Boekhandel

Alle Nederlands-, Frans- en Duitstalige boeken die de Gentse stadsbibliotheek De Krook de volgende drie jaar koopt, komen van Standaard Boekhandel. Idem voor de nieuwe kinder- en jeugdboeken. De boekenketen haalde onlangs die twee contracten binnen na een aanbesteding. Waarde van het contract: 960.000 euro, exclusief btw.

"We zijn verbolgen", valt te horen bij de onafhankelijke boekenwinkels. Verbolgen omdat ze niet eens wisten dat er zo'n aanbesteding uitgeschreven was, maar ook omdat stad Gent hen eens te meer over het hoofd zag en de grote budgetten alleen naar een grote keten als Standaard Boekhandel gaan. "De ketens hebben al zoveel voordelen door hun grootte en nu gaat Gent hen nog wat versterken", zegt Bart Van Aken van boekhandel Paard Van Troje.

In een lange mail aan de directie van de Gentse Krook uitte Van Aken vorige week zijn verontwaardiging over hun manier van werken. "Een stadsbibliotheek als De Krook heeft als taak om het sociaal weefsel in de stad mee te ondersteunen en op te bouwen, om te verbinden dus. Lokale boekhandels maken deel uit van dat weefsel en zijn zelf ook een verbindende factor. Met de toekenning van de aanbesteding aan Standaard Boekhandel doen jullie mijns inziens net het omgekeerde."

Geen unicum

Gent is geen unicum: in Leuven is er ook ontevredenheid omdat het grote contract voor fictie en non-fictie alleen bij Standaard Boekhandel zit. Maar in steden als Roeselare, Brugge en Mechelen wordt de koek onder de verschillende boekhandels verdeeld. En dat verloopt tot ieders tevredenheid, zegt Karla De Ceulener van boekhandel Salvator. "Alle boekenwinkels, zowel de ketens als de onafhankelijke, krijgen evenveel kansen. De mensen van de bib komen in de winkel hun keuze maken en houden daarbij ook rekening met onze specialisaties. Als elke stad zo zijn lokale winkels zou steunen, zouden er veel minder problemen zijn." 

Goed mogelijk, zeggen ze in Gent, maar wij kunnen dat niet doen. "We begrijpen de frustratie, maar bij ons gaat het om grotere bedragen en wij moeten de regels van de Europese aanbesteding volgen", zegt schepen van Cultuur Annelies Storms (sp.a). "We hebben daar geen enkele speelruimte in. Voor gespecialiseerde loten zoals strips of kunstboeken kunnen we aparte loten maken, maar voor de grotere is dat juridisch niet te verantwoorden."

Larie, vindt Paul Luyten van de Gentse boekhandel Walry. "Het is hemeltergend dat de stad zoiets al vijf jaar zegt, maar er geen enkele opening voor vindt. Mocht de stad de onafhankelijke boekenwinkels willen steunen, moet er daar iets voor te vinden zijn. Maar dan moet je wat creatief zijn. Dat betekent niet dat je moet sjoemelen. Je kunt dat ook op een correcte en transparante manier doen."

Je kunt met andere criteria rekening houden, merkt Bart Van Aken op. Het sociale weefsel bijvoorbeeld, maar ook met het aanbod en de specialisatie. "We hebben een collectie van meer dan 20.000 titels. De grootste Standaard Boekhandel in Gent ergens tussen de 9.000 en 11.000. Hun aanbod verbleekt tegen het onze en driemaandelijks sturen ze alles terug naar de uitgever. Daardoor ontbreekt het hen aan het nemen van enig risico."

Boekenprijs

Door de invoering van de gereglementeerde boekenprijs vorig jaar kunnen bibliotheken een korting van 20 procent krijgen bij de aankoop van boeken die nog geen zes maanden uit zijn. In principe is dat een verbetering tegenover vroeger, toen er geen maat stond op de kortingen. Ketens als Standaard Boekhandel gingen toen tot boven de 30 procent – kortingen waar kleinere boekhandels niet tegenop konden.

Ook Paard Van Troje dong om die reden niet meer mee naar bibliotheekcontracten wegens economisch niet haalbaar. "Maar omdat de korting nu vastligt, wordt het een ander verhaal", zegt Bart Van Aken. "De prijs is hetzelfde. Op dat vlak kunnen we elkaar geen pijn meer doen. Als we tenminste weten dat er zo'n aanbesteding is." 

Het cynische van de gereglementeerde boekenprijs is wel dat het Standaard Boekhandel versterkt. Terwijl het vroeger kortingen van dik 30 procent gaf, moet het nu maar 20 procent geven. Extra winst dus. En er zijn nog pijnpunten, zegt Karla De Ceulener van boekhandel Salvator. "In aanbestedingen vragen gemeenten een leveringstermijn van één dag of vragen ze kortingen op boeken ouder dan zes maanden. Op die manier speelt men opnieuw de grote ketens in de kaart. Maar met het inhoudelijke argument houdt men geen rekening."