#MeToo in de kunst: "Onderzoek nodig naar de relatie schilder-model"
De Nederlandse kunsthistoricus Léon Hanssen doet een oproep om ons culturele geheugen te resetten, naar aanleiding van de #MeToo-affaire. “We moeten onderzoeken waarom we iets mooi vinden.”
De gevoeligheid voor grensoverschrijdend gedrag is ook toegenomen in de kunstwereld. Duizenden mensen vragen dat een schilderij van Balthus weggehaald wordt uit het Metropolitan Museum in New York. Ze vinden de afbeelding van een jong meisje met een witte onderbroek te suggestief.
Een museum in Manchester heeft bij wijze van test zelf een schilderij van de prerafaëliet John William Waterhouse weggehaald, voorstellende een jongeman die door naakte vrouwen een vijver in wordt gelokt. Het museum is overstelpt met reacties. "Hylas en de nymfen" hangt intussen weer op z'n oude plaats. Er komt binnenkort een tentoonstelling over het weghalen van het doek.
De fundamentele vraag is: hoe gaan wij hiermee om?
“Debat is goed,” vindt Léon Hanssen, verbonden aan de universiteit van Tilburg, “want we moeten ons smaakoordeel heroverwegen.” Over de kunst van Balthus is er al langer discussie. Een Duits museum weigerde recent nog een tentoonstelling met polaroidfoto’s van een heel jong model, genomen door de oude kunstenaar Balthus.
Zouden we ook zo kijken naar masturberende mannen?
Léon Hanssen vertelt in "De Wereld Vandaag" op Radio 1 dat hij recent op bezoek was in het laatste atelier van de Oostenrijkse schilder Gustav Klimt, bekend van “De kus”. Hij zag daar tekeningen van masturberende vrouwen. “Je kijkt de dames tussen de benen. Stel je voor dat dit foto’s waren, of tekeningen van masturberende mannen, zouden we dat ook zo vanzelfsprekend vinden? Hoe vreemd zit ons schoonheidsideaal in elkaar?”
Of neem nu Egon Schiele, op 6 februari precies 100 jaar geleden overleden. Net als andere kunstenaars plukte hij jonge meisjes van straat om te poseren. “Ik doe daar geen morele uitspraken over, ik wil ook geen schilderijen weghalen uit musea en al helemaal geen schilders voor de rechter brengen, maar ik wil wel dat we de vraag stellen: waarom vinden we dit mooi?”
Vooral de context van een beeld is interessant, met name de verhouding kunstenaar-model. En volgens Léon Hanssen is daar is nog maar weinig onderzoek naar verricht.
"Het is tijd voor een #MeToo ook in de museumzaal, om ons culturele geheugen te resetten. Zo maken we ruimte voor vormen van schoonheid die nog nooit geschitterd hebben. Van spoken kan men zich alleen bevrijden door ze resoluut in het licht te plaatsen," schrijft Léon Hanssen in Trouw.