Zijn spechten toch niet immuun voor hersenbeschadiging?
Spechten hameren duizenden keren per dag met volle kracht tegen een boom, en toch vertonen ze geen tekenen van hersenbeschadiging. Tot nu toe dachten wetenschappers dat spechten door evolutionaire aanpassingen gespaard bleven van hersentrauma's. Mogelijk moeten we dat idee bijstellen.
Stel je voor, je hoofd 20 keer per seconde met volle kracht tegen een boom rammen, en dat tot 12.000 keer per dag. Een mens krijgt van minder een hersenschudding. Spechten lijken daar wonderwel van gespaard te blijven. Er zijn fossiele resten van spechten gevonden die 25 miljoen jaar oud zijn.
Ze hebben zichzelf dus niet de vernieling in gehamerd, wat van hen een interessant object maakt in het onderzoek naar hersentrauma's. Spechten worden ook gebruikt als model in de ontwikkeling van veiligheidshelmen in de sportwereld, denk aan American football.
Hoewel. Een nieuw onderzoek over het hersenweefsel bij spechten laat zien dat al dat gehamer tóch zijn sporen nalaat. In hun uiterlijk of gedrag merk je misschien niets, maar in hun hersenen stapelt zich een eiwit op dat ook aangetroffen is in de hersenen van atleten met een hersentrauma.
Heel veel tau in het spechtenbrein
Peter Cummings en George Farah, neuropatholoog en neurobioloog aan de University of Boston, merkten dat in de sport al veel veiligheidsmateriaal ontwikkeld is op basis van onderzoek naar de anatomie en biofysica van spechten, maar neurologisch onderzoek ontbrak echter. Ze onderzochten daarom de hersenen van spechten, bewaard in het Harvard Museum of Comparative Zoology en het Field Museum in Chicago.
Ze stelden een aanzienlijke opeenstapeling van het eiwit tau vast in de hersenen van de spechten. Ter controle onderzochten ze ook de aanwezigheid van tau in de hersenen van merels, die niet met hun kop tegen een boom hameren. De hoeveelheid tau daar was véél kleiner.
Tau speelt een belangrijke rol in het centrale zenuwstelsel. Het maakt heel simplistisch gezegd "communicatie" tussen de zenuwcellen in het brein mogelijk. Te veel tau-eiwitten kunnen die communicatie verstoren, wat kan leiden tot uitval op cognitief, emotioneel en/of motorisch vlak.
Een teveel aan tau kan het gevolg zijn van een of meerdere hersentrauma's. Door contactsport, bijvoorbeeld. Of door met je hoofd tegen een boom te kloppen.
Beschadigen spechten hun brein wel écht?
Maar betekent dit dan ook dat spechten hun brein écht beschadigen? "Spechten bestaan al 25 miljoen jaar. Als dat gehamer hun hersenen zou beschadigen, waarom bestaan ze dan nog, en waarom blijven ze dat dan doen", vraagt Peter Cummings zich af.
Hij en collega Farah vinden het nog te vroeg om duidelijke conclusies te trekken. "Een teveel aan tau wijst op iets dat afwijkt van het normale, maar het is niet specifiek voor een bepaald mechanisme achter een afwijking", zegt Cummings.
Bovendien is de fysiologische structuur van een spechten- en een mensenhoofd (en -brein) nogal verschillend. Misschien wijst de opeenstapeling van tau in de hersenen van spechten niet op een gezondheidsprobleem, maar heeft het net een beschermende functie. Verder onderzoek moet uitwijzen wat het nu precies is.