Figuren die zich aanbieden als historische gids op het pad van de mensheid zijn wichelroedelopers
Joachim Pohlmann is woordvoerder van Bart De Wever (N-VA) en schrijver van Een unie van het eigen. Zijn column verschijnt wekelijks.
Onlangs vertelde minister Alexander De Croo (Open Vld) in een interview dat zijn beleid erop gericht is om aan de juiste kant van de geschiedenis te staan. Ik fronste even mijn wenkbrauwen. Niet zozeer omwille van zijn beleid, als wel omwille van die uitspraak.
Iedereen wil aan de juiste kant van de geschiedenis staan. Alleen bestaan er nogal wat kanten aan die geschiedenis, en elk is wel juist of fout voor iemand. John Crombez (sp.a) bijvoorbeeld, ziet de regering aan exact de verkeerde kant van de geschiedenis staan; dat verklaarde hij al meermaals.
Onlangs declameerde hij nog in zijn nieuwjaarstoespraak dat “het socialisten zijn die ervoor zorgen dat de geschiedenis de juiste kant opgaat”. Ik dacht nochtans dat na de val van de muur bleek dat het socialisme aan de verkeerde kant van de – volgens sommigen voltooide – geschiedenis had gestaan.
Bruce Springsteen ziet je dan weer aan de verkeerde kant van de geschiedenis staan als je niet voor de Democraten hebt gestemd. Democraten die naar mening van Kellyanne Conway op hun beurt aan de verkeerde kant staan, in tegenstelling tot Trump.
Als je alles op een rijtje zet, krijg je het beeld van een hopeloos verdwaalde historie die geen idee heeft van waar ze naartoe wil en uitzinnig op haar gps vloekt
11.11.11. meent dan weer dat The Donald door zijn klimaatopstelling aan de verkeerde kant van de geschiedenis staat. Al neem ik aan dat zij voorgaande zin graag zouden amenderen door er ergens de woorden ‘onder meer’ tussen te voegen.
Obama, Merkel, Poetin … ooit werden ze allen aan deze of gene zijde van de geschiedenis ingedeeld én deelden zij anderen in. Als je dat allemaal op een rijtje zet, krijg je het beeld van een hopeloos verdwaalde historie die geen idee heeft van waar ze naartoe wil en uitzinnig op haar gps vloekt.
En dat beeld klopt. De geschiedenis is een chaotische kettingreactie van onderling verbonden en elkaar beïnvloedende gebeurtenissen, geen richtingaanwijzer naar het punt waarop de mensheid zijn vervolmaking kent. Figuren die zich vriendelijk aanbieden als historische gids op het pad van de mensheid zijn wichelroedelopers.
Hun assumptie is dat de geschiedenis niet enkel een richting, maar een kenbaar doel heeft. Het gaat hen niet zozeer over de geschiedenis, maar over een geprojecteerde toekomst. En dat is een ideologische premisse.
Herinterpreteren
Naargelang de ideologie durft dat eindpunt immers nogal eens drastisch van locatie te verschillen. En in functie van die ingebeelde destinatie herinterpreteren ze het verleden – en dus de toekomst – in termen van goed of fout.
Door kruideniertjes worden de daden van onze voorgangers afgewogen om vervolgens verbolgen vast te stellen dat nagenoeg alles wat ze deden verwerpelijk was. Naar de huidige maatstaven dan toch. Dat volgende generaties wellicht andere maatstaven zullen hanteren, vergeten we gemakshalve.
Want wie zegt dat onze strijd gerechtigd is? Wat vandaag als correct geldt, kan over 200 jaar door de klauwen van de geschiedenis vermalen worden tot het grootst denkbare onrecht. Wij hebben geen enkele zekerheid over de waarde van de zaak die wij dienen.
Wij hebben geen enkele zekerheid over de waarde van de zaak die wij dienen. Wat wij doen, is wellicht nodig, maar niet per se juist
Wat wij doen, is wellicht nodig, maar niet per se juist. Buiten het dwingende karakter van het heden is het bijzonder moeilijk om het morele gehalte van ons handelen te bepalen. Op het moment van de keuze weegt de noodzaak steeds door op wat ‘goed’ wordt geacht.
Pas als de urgentie van die noodzakelijkheid door de golven van de tijd is weggesleten, hebben we de luxe om te praten over gerechtigheid en te schimpen op wat eens was. Maar terwijl we die geschiedenis aan het maken zijn, modderen we aan in het onbekende.