Restaurateurs van het Mauritshuis in Den Haag deden de gelukkige ontdekking in de voorbereiding van de expositie ‘Jan Steen vertelt’, die op 15 februari opent en de belangrijkste schilderijen van Jan Steen (1626-1679), een collega van Rembrandt, toont.“Bij het selecteren van de bruiklenen hadden we ons oog al laten vallen op De bespotting van Simson, dat het Bijbelse verhaal van Simson en Delila vertelt, omdat het alle kenmerken van een goede Jan Steen heeft”, licht Emilie ­Gordenker, directeur van het Mauritshuis toe.

“Het modernste materiaaltechnisch onderzoek bewees ons gelijk. Het is niet alleen geschilderd door de meester zelf, maar het is bijzonder goed bewaard, alsof het rechtstreeks uit het schildersatelier komt. Onderzoek bracht ook aan het licht dat De bespotting van Simson het zeldzame pigment ‘groene aarde’ bevat. Steen gebruikte dit op het einde van zijn leven, zodat het doek rond 1670 te dateren valt.”

Meerdere schatten

Collega-directeur Manfred ­Sellink van het KMSKA is een gelukkig man. “Met het Mauritshuis werken we structureel samen. Omdat we zelf gesloten zijn, toont Den Haag nu onze Vlaamse meesters. We wisselen ook expertise en onderzoek uit, waar beide instellingen baat bij hebben. De toeschrijving aan Jan Steen is een prachtig resultaat van onze samenwerking. Dankzij het Mauritshuis is Antwerpen een echte Jan Steen rijker.”

Het depot van het KMSKA gaf in het verleden al meer schatten prijs. Zo oordeelde het Rembrandt Research Project in 2009 dat het Portret van de predikant Eleazar Swalmius niet van een navolger, maar van Rembrandt zelf was. Hetzelfde gebeurde met Portret van een man, dat in 2010 in de strenge oeuvrecatalogus van Jan Gossaert belandde.

De mooiste revelatie was het aandoenlijke portret van Twee meisjes als de heilige Agnes en de heilige Dorothea, lange tijd van een anonieme hand, maar nu erkend als een meesterwerk van ­Michaelina Wautiers.