Vande Lanotte: "Ik heb meer talent om te werken dan om een goed persoonlijk leven uit te bouwen"   

Van Johan Vande Lanotte kan je wel zeggen dat zijn politieke carrière in ijltempo vooruit ging. Zo was hij na zeven jaar al minister van Binnenlandse Zaken en vicepremier, en dat terwijl hij amper 40 jaar was. 

Maar terwijl hij met de Mensenhandelcommissie veel pluimen op zijn hoed kon steken, kreeg zijn reputatie wel barsten door de asielwetgeving. "Ik was minister van Binnenlandse Zaken en van Asiel en Migratie. Ik was een beetje wat Theo Francken en Jan Jambon nu samen doen. We hadden op dat moment heel de Dutroux-affaire, heel de politiehervorming en tegelijkertijd de asielwetgeving. We hebben toen de wet-Vande Lanotte gestemd en dat heeft heel erg veel commotie teweeg gebracht." Zo werd Vande Lanotte verketterd en werd hij racist genoemd.

"Ik denk dat we toen gedaan hebben wat we moesten doen. Het aantal asielaanvragen was spectaculair gedaald, met de helft denk ik, en het aantal goedgekeurde asielaanvragen was gestegen. Ik denk dat die wetgeving een heel grote triage heeft gemaakt en ervoor gezorgd heeft dat mensen die politiek asiel vroegen op een vlugge en goede manier konden erkend worden."

Ook binnen zijn eigen partij (SP.A) die zich eerder profileert als warm en solidair, gaf dat soms problemen. "Maar ik heb toen gedacht: ik ben eraan begonnen en ik ga nu voortdoen. Al heb ik toen ook gezegd: ik zal het maar één keer doen en geen twee keer."

"3,5 jaar was genoeg. Je krijgt eelt op je ziel vind ik. Plus, als iemand uitgewezen werd en die vroeg om me te zien, dan liet ik dat toe. Ik heb honderden mensen persoonlijk gezien om ze uit te leggen waarom ze niet konden blijven. Dat was het lastigste van allemaal. Dat was meestal op zaterdagen. Ik zat dan drie uur mensen te ontvangen, misschien was dat niet slim van mij om dat te doen, maar ik vond dat ze daar het recht toe hadden. Maar dat was vaak op een zaterdag en dan was vaak mijn hele weekend om zeep."

Maar Vande Lanotte kan ook heel veel relativeren, zo blijkt. "Het is in de politiek niet al goud dat blinkt, je moet tegen mislukkingen en persoonlijke aanvallen kunnen." Triestig zijn om professionele redenen, dat is niets voor Vande Lanotte. "Ik ben met politiek altijd rationeel omgegaan."

En dat was nodig, want Vande Lanotte kreeg wel meer tegenvallers te verwerken. Zo verloor de SP.A onder zijn voorziterschap de verkiezingen. Daarover zegt hij dat hij eigenlijk nooit voorzitter wilde zijn, maar er was nu eenmaal niemand anders die het wilde doen. "Een voorzitter moet een politiek beest zijn op een andere manier dan een minister (Vande Lanotte was al jaren minister voor hij partijvoorzitter werd nvdr.)", zegt hij daarover. "Een voorzitter moet met slogans kunnen werken, met korte zinnen en een voorzitter moet iets kunnen zeggen dat niet helemaal juist is."

Wanneer zijn partij met hem aan het roer de verkiezingen verloor, nam hij meteen ontslag. "Als je verloren hebt, dan heb je geen gezag meer in je partij, dan kan je beter iemand anders laten komen."

In aanloop naar de verkiezingen solliciteerde hij ook nog openlijk naar het premierschap. Al was dat tegen zijn goesting in, zo blijkt. De oorspronkelijke bedoeling was namelijk om Guy Verhofstadt (Open VLD) en Yves Leterme (CD&V) te laten dingen voor het premierschap. SP.A zou dan kijken met wie van de twee ze een goede meerderheid konden vormen, aldus Vande Lanotte. Maar het hele plan dat zijn partij had uitgewerkt viel plots in duigen na het afhaken van een drietal mensen, en zo moest Vande Lanotte zich ook in de strijd over het premierschap profileren. Maar of hij echt premier had willen worden? "Nee, natuurlijk niet, een premier heeft niks te zeggen in België"

Van de Lanotte kreeg in zijn leven overigens al veel met verlies te maken. Zo overleed een van zijn broertjes kort na de geboorte en verongelukte zijn andere broer als twintiger. Het feit dat mensen die je graag ziet, sterven, was bijna een vanzelfsprekendheid, zegt Vande Lanotte daarover. 

Van de Lanotte omschrijft zich verder als een afstandelijke persoon, al is dat eerder omdat dat zo in hem zit. "Het empathisch vermogen ten opzichte van mensen, dat meevoelen, is niet het grootste talent dat ik heb. Ik denk ook niet dat ik de meest empathische partner ooit ben geweest. Ik kan goed zorgen voor iemand als die ziek is, of als er een probleem is. Ik ben ook bereid om dat te doen, maar meevoelen met iemand, dat is lastig zenne."

Na twee partners, woont Vande Lanotte nu ook opnieuw alleen. "Ik heb geluk dat ik veel werk, ik werk nu 80 uur per week. Er is dan ook niet veel tijd over om daarover te piekeren. Ik ben in mijn professionele bestaan beter dan in mijn persoonlijke bestaan: ik heb meer talenten om te werken dan om een goed persoonlijk leven uit te bouwen."

In een interview in 2007 zei Vande Lanotte overigens nog dat hij tot zijn 75e wilde werken. Nu is hij van mening veranderd. "Ik denk dat 75 te lang is. Ik ben nu zeer actief en ik doe dat graag. Maar tot mijn 75e daarmee doorgaan? Ik denk dat niet, ik vind dat te lang. Persoonlijk vind ik tot 67 jaar werken, als algemene norm -zoals de regering dat nu heeft verplicht- geen goede keuze. Voor iemand met een intellectueel beroep zoals mij, vind ik dat wel te verantwoorden. Maatschappelijk gezien vind ik dat ik moet proberen om te werken tot mijn 67e, maar de mensen die jonger beginnen en aan handarbeid moeten doen, moeten niet tot hun 67e werken, vind ik." Maar tot hoe lang hij ook mag werken, naar een rustige oude dag kijkt hij niet uit. "Boeken lezen, in de natuur wandelen? Ik kijk daar niet naar uit. Ik denk dat ik me ongelooflijk zou vervelen."