5 vragen over het escalerende conflict in Syrië
In Syrië is een machtsvacuüm ontstaan na het verdrijven van terreurgroep IS. De toekomst voor de regio is onduidelijk. Rudi Vranckx vreest voor een regionale oorlog.
Na de val van Raqqa, de Syrische “hoofdstad” van IS, dachten we dat de strijd in Syrië stilaan zou uitdoven.
Maar niets is minder waar gebleken.
De VN luiden de alarmbel: de voorbije week is een van de bloedigste geweest in de geschiedenis van de Syrische oorlog, toch wat betreft burgerdoden. 277 geregistreerde burgerdoden en meer dan 800 gewonden, de meesten gevallen door bombardementen van het Syrische leger dat daarbij geholpen wordt door de Russische luchtmacht. Er zouden ook negen “medische faciliteiten” getroffen zijn. Hospitalen dus. Volgens de VN zou hiervoor zelfs naar het Internationaal Gerechtshof gestapt kunnen worden.
Vacuüms moeten gevuld worden
De burgeroorlog in Syrië, die vooral een oorlog is tegen burgers, is dus nog lang niet voorbij.
Door het wegvallen van IS is er een vacuüm ontstaan in Syrië. Zoals altijd in de fysica moet een vacuüm opgevuld worden. Er zijn een heleboel regionale machten die het laken naar zich toe proberen te trekken.
Een kleine vonk in het kruitvat kan al genoeg zijn om een regionale oorlog te doen ontvlammen
Op dit moment zijn er vier tot vijf verschillende fronten die op die manier spelen in Syrië: de Turken tegen de Koerden, de Amerikanen tegen de Russen, Israël tegen (door) Iran (gesteunde milities), en de oude strijd van het Assad-regime tegen de overblijvende rebellen.
Aartsvijanden
Wat we zien is een oorlog by proxy. Verschillende regionale grootmachten liggen met elkaar in conflict en vechten dat uit op het Syrische grondgebied.
Dé twee gezworen aartsvijanden zijn Israël en Iran. Het afgelopen weekend heeft Israël luchtaanvallen uitgevoerd op Iraanse en Syrische stellingen, omdat een door Iran gesteunde drone het Israëlische luchtruim binnengekomen zou zijn. Israël heeft bij die operatie zelf een F16 is verloren.
Het is de zoveelste escalatie van het conflict tussen de aartsvijanden. Israël en Iran spreken steeds dreigender taal. De grote vrees is nu dat dit zou kunnen uitmonden in een regionale oorlog. Een kleine vonk in het kruitvat kan al genoeg zijn.
Neus tegen neus
Eigenlijk is het conflict in Syrië als een ui. Het bestaat uit verschillende lagen.
De buitenste laag zijn Amerika en Rusland, die om invloed strijden. Aan de ene kant is Rusland een bondgenoot van het regime van Assad, terwijl de Amerikanen vooral gevochten hebben tegen IS. Zij steunen de Koerdische en Arabische strijdkrachten in het noorden van Syrië.
In welke mate kan een clash tussen Turkije en de VS het bondgenootschap op de helling zetten?
Vorige week zouden bij een gewelddadige botsing tussen die machten een honderdtal militieleden van de kant van Assad gedood zijn. Zij hadden de Koerdische en Arabische strijdkrachten die door Amerika gesteund worden, aangevallen bij Deir Ez-Zor, ooit een van de frontlinies met IS. Wellicht om te testen hoever ze konden gaan.
Rusland heeft al laten weten dat het zelf niet betrokken was, maar verweet de Amerikanen vooral in hun eigen economische belangen te verzekeren – het is daar immers een olierijke streek.
De twee supermachten staan ook daar neus tegen neus.
Operatie Olijftak
Alsof er met die regionale vijanden nog niet genoeg problemen zijn, komen op het Syrische strijdtoneel nu ook bondgenoten tegenover elkaar te staan. Turkije en de VS zitten samen in de NAVO, maar liggen in Syrië op ramkoers.
Turkije heeft immers beslist om met Operatie Olijftak de Koerdische milities in Noord-Syrië te bekampen. Die milities hebben er vooral tegen IS gestreden. Nu zijn de Turken er binnengevallen en voeren ze een raid uit op het noordelijke Afrin.
Amerika heeft laten weten dat het zijn Koerdische en Arabische bondgenoten blijft steunen. Maar wat als Turkije en de VS in Manbij, een stad in het noordwesten van Syrië, ooit tegenover elkaar komen te staan? In welke mate kan dat het bondgenootschap op de helling zetten?