Deze nieuwe kreeftensoort heeft geen mannetjes nodig om zich voort te plannen
De marmerkreeft is een gemuteerde kreeftensoort waarbij mannetjes overbodig zijn: de soort bestaat uitsluitend vrouwelijke exemplaren. Alle marmerkreeftjes zijn afkomstig van één oermoeder die in de jaren 1990 in een Duits aquarium verbleef en zichzelf kloonde. Haar nazaten zetten haar werk zo enthousiast verder, dat de soort momenteel als een echte pest wordt beschouwd.
De marmerkreeft of procambarus virginalis ontstond in de jaren 1990. Het allereerste exemplaar was een nakomelinge van een mannelijke en vrouwelijke Georgiakreeft, een inheemse soort uit Florida. In 1995 kocht een liefhebber haar op een insectenbeurs en bracht haar onder in een aquarium in Duitsland. Maar de kreeft bleek te beschikken over een extra set chromosomen – een mutatie die haar onderscheidde van haar ouders en haar in staat stelde om zich voor te planten zonder partner – en begon zichzelf te klonen.
Snelle verspreiding
De oermoeder plantte zich zo snel voort dat de oorspronkelijke eigenaar de nakomelingen naar de dierenwinkel bracht, waar ze werden gekocht door andere aquariumhouders. Maar ook haar afstammelingen blijken lustige kwekers en de tienpotige kreeftjes hebben zich ondertussen verspreid over de hele wereld: ze werden al aangetroffen in Japan, Madagascar, de VS en meerdere Europese landen waar ze overal de ecosystemen verstoren. De verkoop van de vijftien centimeter grote diertjes is bijgevolg ook verboden in de Europese Unie.
“Dat ene dier stichtte de hele soort en nu hebben we er wereldwijd miljarden,” zegt Wolfgang Stein, een neurowetenschapper aan de Illinois State University die samen met een team van wetenschappers het genoom van de marmerkreeft in kaart bracht. “Als je één diertje hebt, zal je er drie maanden later zo’n 200 à 300 hebben,” vertelt hij. De studie waaraan hij meewerkte, wordt beschreven in het vakblad Nature, Ecology and Evolution.
Aanpassingsvermogen
De onderzoekers ontdekten ook dat de marmerkreeftjes over drie sets chromosomen beschikken, terwijl de meeste dieren er maar twee hebben: een van elke ouder. Ze vermoeden dat dit vermoedelijk een effect heeft op de manier waarop de genen in elk exemplaar tot uiting komen: mogelijk biedt dit de soort de kans om zich aan te passen aan verschillende omgevingen.
Stein zegt dat alle exemplaren identiek zijn omdat ze hetzelfde DNA delen, maar dat er desondanks toch “kleurverschillen” zijn. “De dieren die hier door ons in de VS gecatalogeerd werden, waren meer blauw dan degenen uit Duitsland en Madagaskar,” vertelt hij. De omgeving speelt daarbij waarschijnlijk een belangrijke rol. “Wanneer ze opgroeien in eenzaamheid hebben ze de neiging om blauw te zijn,” terwijl de exemplaren die samenleven met andere soortgenoten grijzer zijn, licht hij toe.
Kankeronderzoek
De unieke genetische samenstelling van de marmerkreeft kan bovendien inzichten bieden bij onderzoek naar het ontstaan van tumoren, die ook evolueren door zichzelf te klonen en in staat zijn om zich aan te passen aan diverse omgevingen.
“Wat we in slowmotion zien in de evolutie van de marmerkreeft, is iets dat gebeurt in de erg vroeg stadia van tumorvorming,” zegt kankeronderzoeker Frank Lyko, die betrokken is bij de studie. Hij is ervan overtuigd dat de kreeftjes kunnen helpen bij het begrijpen van de vroege stadia van tumorontwikkeling.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Jobat
Ontslag gekregen of genomen: op welke werkloosheidsuitkering kan je dan rekenen?
-
Spaargids.be
Hoeveel geld mag er op jouw spaarrekening staan vooraleer de fiscus passeert?
Op een eerste schijf van 1.020 euro spaarrente per belastingplichtige betaal je geen roerende voorheffing. Wat betekent dat concreet? Hoe zit het dan met een gezamenlijke rekening? En wat doe je best met de rest van je centen? Spaargids.be biedt antwoorden. -
PREMIUM
“In deze stad riskeer je tot 50.000 euro boete als je kat een zeldzame vogel doodt: is de avondklok voor katten een goed idee?
De Nederlandse gemeente Houten vraagt baasjes om hun katten ’s avonds binnen te houden, vooral tijdens het broedseizoen van weidevogels. Poezen richten immers ernstige schade aan in het vogelbestand. En een Duits stadje heft zelfs een fikse boete als je kat bijvoorbeeld een kuifleeuwerik doodt. Ecoloog Chris Smit en kattendeskundige Liesbeth Puts leggen uit waarom die regels er komen en wat je als baasje kunt doen. “Sommigen denken dat hun kat per se ’s nachts naar buiten moet. Maar dat hoeft helemaal niet.” -
-
Gespot in Antwerpse zoo: geen roze, maar een witte flamingo. Hoe kan dat?
-
Klimaatverandering zorgt voor meer unieke kruisingen: maak kennis met de ‘pizzlybeer’
Klimaatverandering en de opwarming van de aarde zorgen voor meer unieke kruisingen tussen diersoorten, ook wel hybridisatie genoemd. De soorten komen door temperatuurveranderingen vaker in contact met elkaar. Hybridisatie kan een goede zaak zijn, maar in veel gevallen is het een probleem. -
Schattige zeehondenpup van amper 3 dagen oud aangespoeld in Nederland
-
PREMIUM
Zwitserland verbiedt onverdoofd slachten van... kreeften
-
Neushoorn valt bijna met volle gewicht op haar slapende jong
-
Livios
Is een architect verplicht als je je woning wil renoveren?
Bij nieuwbouw is het vanzelfsprekend dat je een architect inschakelt, maar hoe zit dat bij een renovatieproject? Moet je daar ook verplicht ééntje onder de arm nemen? Of zijn er uitzonderingen? Bouwsite Livios geeft uitleg. -
PREMIUMHLN legt uit
▶ Mogelijk eerste sterfgevallen door eten van vlees van ‘zombieherten’: om welke ziekte gaat het en wat is het risico voor ons?
In de Verenigde Staten zijn twee jagers gestorven nadat ze vlees hadden gegeten dat vermoedelijk afkomstig was van zogenaamde ‘zombieherten’. Het zou dus mogelijk om de eerste overdracht ooit kunnen gaan van de dodelijke ziekte naar mensen. Dat melden onderzoekers van de Universiteit van Texas via een nieuwe publicatie in het wetenschappelijke tijdschrift Neurology. Maar wat staat er precies in hun wetenschappelijke publicatie? Waaraan lijden die ‘zombieherten’? En wat is het gevaar voor ons? HLN-wetenschapsexpert Martijn Peters beantwoordt vijf vragen in deze HLN legt uit podcast. -
9
Miljarden cicaden kruipen binnenkort tegelijkertijd uit Amerikaanse grond: “Dit zie je maar 1 keer om de 221 jaar”
3 reacties
Resterende karakters 500
Log in en reageerraf janssens
Francinne Declerque
rudi Dido