Kies niet alleen een gevechtsvliegtuig, kies partners voor een generatie
Maarten Rabaey is journalist bij De Morgen.
De aankoopdienst van Belgische Defensie buigt zich vanaf nu over de laatste offertes voor de vervanging van de F-16-vloot. Voor de zomervakantie hakt de federale regering dan een van de belangrijkste knopen van deze legislatuur door. De vraag is niet enkel welk gevechtsvliegtuig ze bestelt, de vraag is welk strategisch partnerschap ze kiest dat ons een generatie financieel, industrieel én geopolitiek zal binden aan andere landen.
Nog twee kandidaten dingen mee naar het contract: de F-35 die steun heeft van de VS-regering en de Eurofighter Typhoon die vooral door de Britse regering wordt verdedigd.
Achterkamerpolitiek
De Fransen kleuren intussen naast het orderboekje. Dassault biedt de Rafale aan buiten de aanbesteding om. Hun manier van werken doet denken aan de ondoorzichtige achterkamerpolitiek van vorige eeuw, wat toen in ons land leidde tot schandalen. Als de regering dit bod aanneemt, begeeft ze zich in juridisch drijfzand.
Tegelijk bepleiten de Fransen wel vurig concretere EU-defensiesamenwerking. Daar verdienen ze wel ons oor. Zo werd de Franse president Emmanuel Macron het met Duits bondskanselier Angela Merkel al eens over de ontwikkeling van een EU-gevechtsvliegtuig van de volgende generatie, hun antwoord op de Amerikaanse F-35. België zou er goed aan doen om al bij de start van dit verre toekomstproject betrokken te zijn, omdat de EU zo meer defensiebaten en -kosten kan delen.
Het eindoordeel van de regering blijft kruidenierswerk: zoek voor piloten en ons als burgers/belastingbetalers de beste kwaliteit tegen de beste prijs
Evenwicht
In Washington bekijken sommigen een sterkere EU-defensie met argwaan uit vrees dat dit de NAVO uitholt, maar deze vrees is onterecht. VS-president Trump spoorde zijn EU-bondgenoten vorig jaar net aan méér te investeren in defensie omdat hij het beu is dat zijn land de zwaarste lasten blijft torsen. Nu de EU haar eigen defensiepijler verstevigt kan dat in de NAVO net zorgen voor een gezonder geopolitiek en financieel evenwicht tussen de EU en de VS.
De toekomst van EU-defensie weegt dus zeker mee in dit aankoopdossier, maar doorslaggevend is het niet. Zowel de F-35 als Eurofighter wordt al gebruikt door Europese bondgenoten: Nederland en Denemarken voor de F-35; het Verenigd Koninkrijk en Duitsland voor de Eurofighter. De keuze voor elk van deze vliegpartners heeft voor- en nadelen die zorgvuldig moeten worden afgewogen.
Het eindoordeel van de regering blijft kruidenierswerk: zoek voor de piloten en ons als burgers-belastingbetalers de beste kwaliteit tegen de beste prijs.
