Bye-bye ziekenhuisbacterie? Nieuwe antibiotica kunnen 'stille moordenaar' vernietigen
Amerikaanse wetenschappers hebben een nieuwe klasse antibiotica ontdekt. Die is in staat om de beruchte ziekenhuisbacterie te doden.
De manier waarop de Amerikanen erin geslaagd zijn om de nieuwe antibiotica te vinden, is op zijn minst opmerkelijk te noemen. Tot hiertoe was altijd geprobeerd om nieuwe antibiotica te kweken op basis van antibiotica die men al had. Maar de Amerikaanse onderzoekers gooiden het over een heel andere boeg: ze trokken de Verenigde Staten rond en namen her en der grondstalen, ruim duizend in totaal.
De redenering was dat er in de grond antibiotica moeten zitten die we nog niet kennen. Want daar leven talloze micro-organismen die zélf antibiotica aanmaken om zich te beschermen tegen schimmels en bacteriën. Het monnikenwerk van de onderzoekers werd beloond en ze vonden inderdaad micro-organismen die antibiotica aanmaken die perfect MRSA, de meest voorkomende ziekenhuisbacterie, te lijf kunnen gaan.
Helaas was er nog een klein probleempje: we zijn nog niet in staat om deze interessante micro-organismen in het laboratorium te kweken. Dus hebben de onderzoekers ze gekloond: het genetisch materiaal werd uit de niet-kweekbare organismen gehaald en overgebracht in organismen die we wél kunnen kweken. Bingo.
"Het goede nieuws is dat deze malacidines, zoals de nieuwe antibiotica worden genoemd, zeer goed werken tegen MRSA, de meest voorkomende ziekenhuisbacterie", zegt dokter Boudewijn Catry, die bij het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) hoofd is van de dienst Zorginfecties & Antibioticumresistentie.
'De antibiotica werken zeer goed tegen de ziekenhuisbacterie, maar niet tegen E. coli'
"Het slechte nieuws is dat de malacidines niet werken tegen de multiresistente E. coli. Vooral met deze bacterie hebben we in de ziekenhuizen vandaag de meeste problemen. E. coli is heel erg moeilijk te bestrijden: het zit in de darmen waar al zodanig veel bacteriën zitten dat je niet gericht kunt gaan schieten op het schadelijke exemplaar. Op dit moment tellen we 0,9 gevallen van de ziekenhuisbacterie per duizend opnames, terwijl het bij E. coli al om 5,8 gevallen gaat."
Nog acht à twaalf jaar wachten
"Of de malacidines ook werken tegen longinfecties en bloedstroominfecties weten we nog niet", zegt Catry. "In dat laatste geval komt er een bacterie terecht in het bloed. Zo verspreidt de bacterie zich in het hele lichaam. Er is dus nog meer onderzoek nodig naar de malacidines. Maar, zoals gezegd, voor de traditionele ziekenhuisbacterie is dit in ieder geval zeer gunstig nieuws. Op dit moment bestaan er nog wel antibiotica die werken tegen MRSA. Laatste reddingsmiddelen, zeg maar, maar ze zijn peperduur."
De malacidines werden in het laboratorium al getest op dieren, maar het zal - als alles volgens plan verloopt - nog acht tot twaalf jaar duren voor ze op de markt zullen zijn. "Al wordt geprobeerd om deze termijn in te korten als het om nieuwe antibiotica gaat", weet dokter Catry, "net omdat bacteriën steeds resistenter worden tegen de antibiotica die we nu ter beschikking hebben."
Het Amerikaanse onderzoek werd gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift Nature Microbiology.