En dat lijkt de logica zelve. Zou het niet fantastisch zijn als laatstejaars hoger onderwijs goed voorbereid zijn op het werkveld? Als ze weten wat ze willen en kunnen op basis van hun ervaringen en de op de werkvloer opgedane kennis? Als ze al een werkattitude hebben opgebouwd? Nog te veel jongeren beginnen hun laatste jaar met slechts een flauwe notie van wat de toekomst hen zou moeten brengen.

Dat betekent in de eerste plaats dat we de oude loopgraven moeten verlaten. Het idee achterlaten dat we moeten kiezen tussen a en b. Tussen onderwijs dat studenten moet klaarstomen voor het werkveld en onderwijs dat hen vooral moet kneden tot kritische en empathische pluripotente burgers die na hun studies wel op de werkvloer zullen opgeleid worden. Goed onderwijs is a-b.

Maar het impliceert ook dat we op een andere manier naar het leerproces moeten kijken. Om de woorden van de Britse filosoof Roger Scruton te parafraseren: waarom moet onderwijs geven een privilege zijn van leerkrachten? Onze maatschappij loopt over van mensen die jongeren iets kunnen of willen leren. Maar dat kapitaal vindt de weg naar die jongeren niet, kan niet over de slotgracht en de burchtmuur van Het Onderwijs.

Met iets meer externe vingers in de onderwijspap is het hoger onderwijs geen schiereiland met een klein landtongetje naar het vasteland. Het oog van de naald waar weinig kameel door kan. In de balans die wordt gezocht tussen intra en extra muros, progressief en conservatief, worden ook leerkrachten gestimuleerd en bevrucht, en wordt de leerstof meer levend.

Cruciale voorwaarde is dat het werkveld zich echt engageert, zoals dat nu al in Duitsland gebeurt. Zodat de bedrijven niet enkel de beste studenten afromen. Zodat er genoeg waardevolle leerplaatsen zijn voor iedereen. Zodat jonge mensen begeleiden een sociale opdracht wordt van bedrijven, niet een betaalde must. En dat geen enkele student uit de boot valt.

En waarom tenslotte ook van de student geen extra inspanning vragen? Duaal leren combineren met vrijwilligerswerk maakt de cirkel helemaal rond. Wie de ander helpt, helpt zichzelf en helpt de wereld.