Waarom gaan er zo weinig buitenlanders stemmen?
Ook buitenlanders mogen in ons land stemmen bij de aankomende gemeenteraadsverkiezingen. Maar als je de cijfers bekijkt, ligt de opkomst bij deze groep altijd erg laag. Komt er te veel administratie bij kijken of weten ze simpelweg niet dat ze stemrecht hebben?
"Ik heb vorige keer ook niet meegedaan", zegt Omar Nahas, een 53-jarige Syriër, die al 15 jaar in ons land woont. "En ik heb nu enorm veel spijt dat ik die kans heb laten liggen."
En Nahas is niet alleen, zegt hij. Net als veel andere Antwerpenaren wil hij ook dat de stad iets groener wordt, de auto wordt teruggedrongen en het openbaar vervoer verbetert. Alleen trekken veel Antwerpenaren met een buitenlands paspoort toch niet naar de stembus. "Ik lees op sociale media meer over Bart De Wever in het Arabisch dan in het Nederlands", zegt Nahas. "Maar mensen moeten ook weten dat ze het recht hebben om te gaan."
Vreemdelingen die vijf jaar in ons land wonen, hebben dat recht sinds 2006, maar de cijfers over hun opkomst bij de vorige verkiezingen zijn alvast niet best. Terwijl in 2006 meer dan 12 procent van de niet-EU-burgers in het Vlaams gewest zijn stem uitbracht, daalde dat aantal in 2012 nog naar iets meer dan 10 procent. Ook het percentage EU-burgers kwam in 2012 trouwens (voor heel België) maar net boven de 20 procent.
Rondzendbrief
Volgens Nahas ligt de verklaring daarvoor dus deels bij gebrekkige informatie. Maar als het van de Vlaamse regering afhangt, zal daar voor de komende verkiezingen weinig verandering in komen, zegt Vlaams Parlementslid Ingrid Pira (Groen). "Vlaanderen heeft vorige week een website gelanceerd met informatie voor kiezers, maar over hoe vreemdelingen zich moeten registreren, staat er niet eens iets in. Terwijl dat toch zeer belangrijk is om je te integreren."
Terwijl de Vlaamse regering voor de verkiezingen in 2012 nog een rondzendbrief naar de gemeentebesturen verstuurde om hen hierover aan te porren – en ook folders bij die bevolkingsgroepen verspreidde –, is van dergelijke initiatieven nu weinig te merken, vindt Pira. Volgens minister van Binnenlands Bestuur Liesbeth Homans (N-VA) wordt dat deze keer inderdaad volledig aan de gemeentebesturen overgelaten.
Het is echter wel nog maar de vraag of zij zich hier ook werkelijk mee zullen bezighouden. Op enkele gemeenten na – Dilbeek, Tienen en Eeklo bijvoorbeeld – zijn er nauwelijks initiatieven in die trant op te merken. Daarom zijn drie organisaties (Wakkere burger, het Minderhedenforum en vzw Orbit) de campagne 'Ik stem ook' gestart. Die willen ze over enkele weken ook op sociale media promoten.
'Op de Vlaamse website met informatie voor kiezers staat niet eens hoe vreemdelingen zich moeten registreren'
"Je moet ook weten dat sommige mensen die van buiten de EU komen soms nog nooit hebben deelgenomen aan een verkiezing", zegt Didier Vanderslycke, coördinator bij vzw Orbit. "Op sociale media gaan we nu met ambassadeurs die wel al gingen stemmen wat buzz maken. We hopen dat mensen elkaar zo gaan motiveren om hun stem uit te brengen."
Formulier
Een van de ambassadeurs van die campagne is Nahas. Ook al gelooft hij in het concept, toch weet hij uit persoonlijke ervaring dat er nog oorzaken zijn waarom buitenlanders in ons land hun stem niet willen uitbrengen. "Omdat ik bijvoorbeeld moeilijk aan werk geraakte, heb ik me lang niet zo betrokken gevoeld bij dit land", zegt hij. "En ik zat met mijn hoofd soms ook meer in het buitenland. Maar net omdat stemmen je het gevoel geeft dat je er hier bij hoort, is het zo belangrijk."
En dan is er nog iets dat buitenlanders ervan weerhoudt hun stem uit te brengen. Je laten registreren betekent onvermijdelijk administratie. Hoewel dat qua rompslomp best lijkt mee te vallen – zowel EU-burgers als niet-EU-burgers moeten eigenlijk niets meer doen dan een formulier invullen en opsturen naar het gemeentebestuur – is dat er voor sommigen toch nog wat te veel aan.
'Ik heb echt geen zin in de papierwinkel'
"Ik heb echt geen zin in de papierwinkel", geeft de Nederlandse Selma Franssen toe, en daarom twijfelt ze nog of ze zich gaat registreren. "Als ik mijn stem uitbreng voor de Nederlandse verkiezingen is dat ook altijd een heel gedoe. Onlangs is de wetgeving daar nog eens veranderd en moest ik nog een extra formulier invullen."
Maar ook Franssen vindt de gemeenteraadsverkiezingen belangrijk. Als journaliste voor Charlie magazine volgt ze het nieuws over de hoofdstad op de voet. En al weet ze nog niet goed op wie ze moet stemmen, er is een thema dat haar heel na aan het hart ligt. "Fietsen is in Brussel echt een nachtmerrie", zegt de journaliste. "Terwijl ik dat als Nederlander net heel graag doe."