Kunst van moeder aarde: "This rare earth" in STUK Leuven
Het festival Artefact in het STUK in Leuven combineert kunst en wetenschap, en zoekt het dit jaar onder de grond, in metalen en mineralen en hoe we ons als mens tot hen verhouden.
Met “This Rare Earth — Stories from Below “ duikt Artefact ondergronds, speurend naar de geologische materialen die zich onder de aardkorst verbergen. De mens gaat weinig zachtzinnig met moeder aarde om: mineralen en metalen worden ontgonnen, verwerkt, verhandeld, gebruikt, weggegooid of gerecycleerd.
De kunst in Artefact onderzoekt de politieke, economische, ecologische kanten van dat circuit. En zet daar kritische artistieke kanttekeningen bij. "We hebben onderzocht welke verbinding er is tussen ons en die stoffen, welke connectie er is tussen lichaam, aarde en kosmos," verduidelijkt curator Karen Verschooren.
We moeten geen gebruikers, maar goede huisvaders zijn voor de aarde.
Voel eens een aardbeving
Een paar voorbeelden. In "The Intimate Earthquake Archive" kun je als toeschouwer een aardbeving ervaren, veroorzaakt door gasboringen. Iets waar ze in Groningen over kunnen meespreken. Begin januari was er daar nog een zware schok.
De Deense kunstenares Sissel Marie Ton bracht de feiten (de metingen) en de ervaring (het waarnemende lichaam) samen. Als bezoeker trek je een speciaal vest aan, dat een compositie van trillingen over je lichaam doet lopen. Dat voelt bizar, zeker omdat je ook na naschokken ervaart.
"Minerale rechten"
De Spaanse Lara Almarcegui heeft de rechten verworven op ondergrondse ijzerafzettingen in Noorwegen (foto bovenaan) en in Oostenrijk. Niet om dat ijzer te ontginnen, wel integendeel: het is net de bedoeling om dat te verhinderen. De minerale rechten gelden tot in het hart van de aardbol. Het project “Mineral Rights” stelt vragen over wie eigenaar is en kan zijn van land en grondstoffen onder het oppervlak.
Vazen van giftige modder
Het Britse-Australische designcollectief “Unknown Fields” gebruikte de toxische modder van een afvalmeer in Baotou in Mongolië om drie keramische vazen te produceren. De afmetingen van elke vaas weerspiegelen de hoeveelheid afval die overblijft bij de productie van drie technologische apparaten – een smartphone, een ultralichte laptop en de batterij van een slimme auto.
Pratende stenen
De Ijslander Egill Sæbjörnsson ziet stenen als levende wezens, er bestaat voor hem geen grens. Ook zij kunnen gezien worden als een "soort", die naast de mens bestaat en ons beïnvloedt. In zijn geestige installatie “The Egg or the Hen, Us or Them” spreken de stenen over hun dagelijks leven, hun verlangens en dromen: "Ik ben het beu om hier te liggen, dat er nu maar eens iets gebeurt, een bulldozer die me aan stukken rijdt."
De tentoonstelling "This rare earth" in het STUK in Leuven loopt tot 1 maart.