Helft jongeren in Vlaamse jeugdhulp heeft ooit aan zelfdoding gedacht

In de bevraging van de KU Leuven, waarbij de helft van de ondervraagden in een voorziening verbleef en 20 procent in een pleeggezin, geven de jongeren aan dat ze vaak ongelukkig en neerslachtig zijn.

Bijna de helft van hen zegt ooit gedacht te hebben aan zelfdoding en/of heeft zichzelf al eens opzettelijk verwond. Bovendien worstelde 30 procent van de ondervraagde jongeren de afgelopen zes maanden met zware emotionele problemen.

“We waren toch wel verrast dat de cijfers zo hoog lagen,” aldus Tara Santens. “Al maakten we ons al langer zorgen over het emotioneel welbevinden van kinderen in de jeugdhulp. Ze hebben vaak heftige dingen meegemaakt en dat gaat gepaard met stress.”

Stress heeft op iedereen een impact, maar jongeren die weinig vertrouwen hebben in het krijgen van zorg, steun en troost van hun ouders, gaan volgens Santens geen hulp zoeken op momenten dat ze veel stress of heel heftige emoties ervaren.

“Als je als jongere iets heftigs meemaakt, heb je je ouders als vangnet. Ze zijn een bron van troost en steun. Jongeren die die zekerheid niet hebben, gaan op een andere manier met de stress om. Op momenten dat ze heftige stress ervaren, gaan heel wat jongeren geen hulp zoeken en dan blijven ze er helemaal alleen mee zitten. Ze gaan dan sneller denken dat het leven niet meer de moeite waard is of ze verwonden zichzelf.” 

Bij “attachment based family therapy”, een soort van familietherapie, ligt de focus op emoties en de relationele kwetsuren tussen ouders en kinderen. “Deze nieuwere vorm van familietherapie zet in op het herstellen van het vertrouwen en focust op steunende communicatie tussen ouder en kind,” vertelt Santens. “Dat werkt als een buffer tegen het ontwikkelen van emotionele problemen.”

“Jammer genoeg kwam er zo’n tien jaar geleden heel wat weerstand op deze vorm van therapie, onder andere van de bijzondere jeugdzorg zelf. Bijzondere jeugdzorg focust op de context en de onvoldane basisnoden van de jongere en op een gedragsmatige aanpak, waardoor “attachment based family therapy” een volledig andere manier van werken is voor hen. Door de tegenstand, zijn de politici op hun beslissing terug gekomen om het project te financieren.”

Intussen is de KU Leuven met een opleiding in “attachment based family therapy” gestart en volgen 21 jeugdbegeleiders les om de alternatieve vorm van familietherapie te kunnen geven.

“Wij, als mensen, willen graag alles snel oplossen en de persoon in kwestie gewoon terug oppeppen,” stelt de orthopedagoge. Maar eigenlijk is het vooral belangrijk om begrip te tonen en vragen te stellen over de problemen waar de jongere mee worstelt. “Een luisterend oor en een schouder om op uit te huilen, is wat die jongeren vooral nodig hebben.”

Wie met vragen zit rond zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op de website www.zelfmoord1813.be.