'Superbejaarden' kunnen ons helpen gezond oud te worden én vooral scherp te blijven

Het neuron waar het om gaat, staat bekend als het ‘Von Economo’-neuron, dat tot nu toe enkel werd geassocieerd met het vermogen tot betere communicatie. Gebieden in de hersenen waar de Von Economo-neuronen bij de ‘superbejaarden’ in hoge mate te vinden zijn, zijn gelegen in de cortex cingularis anterior, waar onder andere het werkgeheugen zich bevindt.

‘Superbejaarden’ blijken ook een ‘dikker’ werkgeheugen te hebben dan ‘gemiddelde mensen van rond de vijftig en zestig jaar oud. “We zien onder de microscoop dat ‘superbejaarden’ veel meer Von Economo-neuronen hebben dan ‘normale’ mensen van tachtig en zelfs meer dan twintigjarigen”, zegt professor en neurologe Emily Rogalski van Northwestern University in The Guardian. “We kunnen vooralsnog niet verklaren hoe het komt dat zij meer Von Economo-neuronen hebben of waarom net die neuronen belangrijk zijn. Maar het is een speciaal type neuronen die alleen maar in bepaalde gedeelten van de hersenen worden gevonden.”

(lees verder onder de foto)

Andere studies tonen bovendien aan dat de hersenen van ‘gemiddelde’ tachtigjarigen tweeënhalf keer zoveel ‘uitdunnen’ als de hersenen van de superbejaarden. Ook is onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van amyloïden in de hersenen: ophopingen van eiwitten, die vaak leiden tot de ziekte van Alzheimer. Uit autopsies blijkt volgens de geriatrische neurologe Claudia Kawas van de University of California in Irvine echter dat ook sommige superbejaarden de amyloïden in hun hersenen hadden, maar tóch hun geheugen en cognitie wisten te behouden.

Wetenschappers hopen nu dat de bevindingen kunnen helpen met het achterhalen van de oorzaken van de ziekte van Alzheimer en andere soorten dementie. Ook hopen ze een antwoord te vinden waarom sommige mensen, zoals de ‘superbejaarden’ er weerbaarder en veerkrachtiger tegen zijn - en hoe het Von Economo-neuron hen daar precies bij helpt.

(lees verder onder de foto)

De onderzoekers merken ook nog op dat ‘slechte gewoonten’ niet per se leiden tot een vroege dood. “We ondervragen veel van die ‘superbejaarden’ en vragen hen dan naar wat ze zelf denken over hun hoe ze een ‘superbejaarde’ zijn geworden", zegt Rogalski. “Dan heb je altijd van die vrolijke vrouwtjes die zweren bij hun dagelijkse martini om 5 uur, samen met een groepje vriendinnen. Anderen zweren er dan weer bij dat ze nooit een druppel alcohol op hebben, hun hele leven lang.”

Dit betekent echter niet dat mensen nu zomaar slechte gewoonten moeten gaan cultiveren, omdat ze automatisch tot een gezegende oude dag zouden leiden, integendeel: “Sommige mensen verdragen genetisch gezien nu eenmaal beter drank en sigaretten.”

Hoe dan ook, kunnen we van de ‘superbejaarden’ nog veel leren, vindt Rogalski. “We zijn goed in het verlengen van de levensduur van mensen, maar over het algemeen boet de gezondheid van mensen met het klimmen der jaren nog altijd in. De ‘superbejaarden’ hebben een betere balans: zij leven lang én blijven goed.”