10 geboden om veilig de weg op te gaan bij het sporten

Een autoverzekering is verplicht, een fietsverzekering niet. Daar moet je zelf voor zorgen. Een goede basisverzekering vind je bij Cycling Vlaanderen of de VWB.  Voor minder dan 40 euro ben je lid van deze sportfederatie, "maar een goede familiale verzekering met een uitgebreide rechtsbijstand is ook oké", zegt Marc Peeters.

Fietsers en voetgangers – en zelfs de passagier in een auto - zijn zwakke weggebruikers en hebben bij een ongeluk sowieso recht op een vergoeding (of ze nu in fout zijn of niet).

Maar opgelet! Een fietser is niet altijd een zwakke weggebruiker: hij is dat enkel bij een ongeluk met een gemotoriseerd voertuig, en dus niet bij een val na een botsing met andere fietsers, een mens of een hond. Dan wordt gewoon bekeken wie in fout is, en op basis daarvan wordt dan bepaald of je een vergoeding krijgt. Vandaar het belang van een aparte verzekering.  

Stel, je bent op weg met de fiets en je komt ten val na een contact met een auto. Zwakke gebruiker versus auto, dus je krijgt sowieso een vergoeding, los van de kwestie wie er precies in fout is of zou zijn. Maar die vergoeding slaat enkel op lichamelijk letsel (medische kosten, ongeschiktheden) en kledijschade. Voor je dure smartphone, of je tweewieler waarvoor je een heel jaar gespaard had, krijg je niet automatisch geld terug. Dat gebeurt enkel wanneer de autobestuurder in fout is.  

Je bent dan wel niet verplicht om een verzekering te nemen, je racefiets moet voldoen aan de technische vereisten zoals een bel, twee goed functionerende remmen, reflectoren en onder bepaalde voorwaarden ook verlichting. Een retro-reflecterend hesje is niet verplicht in het donker, maar is uiteraard heel interessant. “Bij 85 procent van de ongevallen met fietsers, hoor je bij de autobestuurder: “Ik had hem niet gezien”,”  zegt Marc Peeters daarover.  (lees door onder de foto).

Het wordt extra gevaarlijk als we over onze limiet gaan. “Stel: je hebt 1.000 km training in de benen en je wil toch Les Trois Ballons rijden (een cyclosportieve tocht voor wielertoeristen door de Vogezen, met verschillende zware hellingen, red.) Dan ga je over je limiet en dan wordt het altijd gevaarlijker. Probeer dat te vermijden. Drink ook voldoende, zowel bij koud als bij warm weer, om te vermijden dat je uitdroogt en fysiek nog verder uitgeput geraakt.  

De aandacht moet naar de weg gaan. Dat lijkt logisch, maar als je al rijdend te veel bezig bent met je “computerke” op het stuur, dat allerlei gegevens doorgeeft over je rit, of bijvoorbeeld een wieler-gps, ben je niet goed bezig.

Ook de mobiele telefoon vormt een belangrijke bron van gevaar, net als bij de autobestuurders. “De wegcode is duidelijk”, zegt Marc Peeters. Volgens artikel 8.4 ‘mag de bestuurder geen gebruik maken van een draagbare telefoon die hij in de hand houdt, behalve wanneer zijn voertuig stilstaat of geparkeerd is.’ Bellen op de fiets is uit den boze, net als berichtjes op sociale media of mails checken, net zoals in de auto. “Strikt genomen mag je zelfs niet het uur bekijken”, zegt Peeters. Oortjes zijn in België dan weer niet verboden

"In Nederland is het gebruik van de smartphone overigens toegestaan en het is een heuse uitdaging om de bewustwording blijvend te ondersteunen", zegt Peeters.

Wie niet goed gekleed is, heeft kou, en kan met verkleumde vingers zitten. Niet bevorderlijk voor het stuurproces. In de afdeling kledij en toebehoren denken we ook aan een helm. Niet verplicht voor fietsers, ook niet voor racefietsers, maar wel sterk aangeraden. Let er ook op dat je helm nog voldoende in orde is, zegt Marc Peeters: “Als hij eens uit de kast valt als je de kastdeur opendoet, moet je hem eigenlijk vervangen.” Want een helm die één keer ‘gebotst’ heeft, kan veel van zijn sterkte kwijt zijn (uiteraard afhankelijk van de kwaliteit, de impact bij een val enz., red.).

Wie in het buitenland fietst, moet rekening houden met mogelijke obstakels of eventueel andere regels. Wie een tocht in de bergen gaat maken, komt al eens een tunnel tegen. Wees daarop voorbereid en neem fietsverlichting mee voor de veiligheid. In Frankrijk is een fietslicht verplicht in een tunnel, maar ook een retro-reflecterend hesje: de politie houdt soms controles aan de uitgang en kan daar een boete opleggen.  

Soms gaan we alleen fietsen, soms met een of meerdere vrienden of vriendinnen, maar evengoed gebeurt het soms in groep. In een groot peloton komen we terecht wanneer we bijvoorbeeld aan een cyclosportieve tocht deelnemen, en dan is het best dat we de “groepsdynamiek” in acht nemen.

Dat betekent concreet dat we met de arm aangeven waar er putten in de weg liggen, of wanneer er obstakels als verkeersdrempels aankomen. Roepen kan uiteraard ook. Voor iemand die weinig of niet in groep rijdt, is dit misschien minder voor de hand liggend, maar het zijn eenvoudige ingrepen die veel leed kunnen voorkomen. Hou ook voldoende afstand van het achterwiel van je voorligger, als je niet gewoon bent van in groep te rijden.  

Hoe ouder we worden, hoe minder snel we reageren op omgevingsprikkels, of hoe minder snel we kunnen bijsturen bij potentieel gevaar. “Senioren reageren volgens onderzoek 22 keer trager dan bestuurders jonger dan 30. Maar het goede nieuws is dat een oudere doorgaans veel compensatiegedrag vertoont, en dus voorzichtiger zal rijden.”  

Wat geldt voor autobestuurders, geldt ook voor fietsers: wie te veel alcohol in het bloed heeft, is in overtreding. Het is niet omdat we fietsers zijn en kwetsbaarder op de weg, dat er andere regels zouden gelden. Meer nog, de sancties zijn overigens identiek voor dronkenschap achter het stuur: de boetes zijn even hoog, en fietsers riskeren dus ook een rijverbod met de wagen. Zo lieten in januari verschillende fietsers zich nog door de politie betrappen na een drink. De boetes waren fors, de fiets moest aan de kant.

Omdat het gelijkschakelen van dronken een auto besturen en dronken fietsen onredelijk werd bevonden, werd de wet in oktober vorig jaar licht aangepast. "Rechters zijn niet noodzakelijk verplicht om fietsers een rijverbod op te leggen bij dronkenschap, maar sommige politierechtbanken hebben geen oren naar deze wet. Benieuwd ook hoe vanaf 1 juli van dit jaar de wet op het alcoholslot wordt toegepast", zegt Peeters daarover.

Voor wielertoeristen schuilt er nog een extra gevaar: halfweg de rit een Leffe of Kwaremont drinken, is geen goed idee omdat bij een inspanning de alcohol sneller wordt opgenomen. Overigens is alcohol niet goed voor de hydratatie: sportvoedingsspecialisten zeggen dat je voor een glas alcohol, een glas water extra moet drinken voor de hydratatie, tijdens de inspanning en ook voor de recuperatie achteraf. Ook puur fysiek is dit dus geen goed idee. Na de rit kan het uiteraard wel, maar hou er rekening mee eerst voldoende water te drinken voor het pintje zelf.

In het algemeen moeten ook fietsers de verkeersregels respecteren, uiteraard. Een snelheidsbeperking van 30 km/u in een zone 30, geldt dus ook voor fietsers. “Een hou er rekening mee dat een jaagpad geen fietspad is”, zegt Marc Peeters. “Dat is eigenlijk een dienstweg waar fietsers worden gedoogd. De weg werd vroeger gebruikt om paarden schepen te laten trekken.”

Voor meer tips en verdere informatie, kunt u terecht op de website van fietsongeval.be.  

Morgen deel 4 over sportvoeding: hoe zorg je voor een uitgebalanceerde voeding bij het sporten, en wat zijn de valkuilen?