Waarom Amazon-baas Jeff Bezos een gigantische klok in een berg bouwt, die 10.000 jaar lang zal werken

Het oorspronkelijke idee voor een klok die 10.000 jaar lang zou meegaan, zag het licht in 1986. Ingenieur en computerwetenschapper Danny Hillis stelde zo'n klok toen voor als een manier om te denken over de planeet en de toekomst op lange termijn. Het idee groeide uit tot de ‘Clock of the Long Now’, een project van the Long Now Foundation dat Hillis oprichtte om een echte, werkende versie van zijn idee te bouwen. Maar het kwam slechts tot prototypes. Tot ondernemer Jeff Bezos zich in de klokkenstrijd gooide - op financieel vlak weliswaar. 

De '10.000 Year Clock' is ontworpen door Hillis en zal het eerste echte exemplaar zijn dat op volledige schaal zal functioneren. Het ding is in totaal meer dan 150 meter groot, werkt volledig mechanisch en wordt aangevoerd door thermische cyclussen (dag/nacht). De afgelopen jaren ging veel tijd naar het zware drilkarwei in de voor het uurwerk uitgekozen berg in West-Texas, overigens eigendom van Bezos. Waarom in een berg? Zodat de kans dat de klok 10 millennia blijft werken zo groot mogelijk is. In de uitgeholde berg is het uurwerk beschermd tegen allerlei mogelijke (natuur-)rampen. Daarnaast duurde het ook even om de verschillende componenten te maken. Er werd gekozen voor zeer sterk en duurzaam materiaal, maar ook materiaal met weinig waarde. Zo zullen de onderdelen niet alleen lang meegaan, maar ook oninteressant zijn voor eventuele plunderaars. 

De klok bestaat concreet uit vijf ‘verjaardagskamers’. Voor de volgende 10 millennia zal de klok elk jaar vieren met een ander geluid (eerste kamer). De tweede kamer gaat elke tien jaar af. En zo gaat het verder - 100 jaar (derde kamer), 1.000 jaar (vierde kamer) - tot aan de vijfde kamer, die slechts één keer van zich zal laten horen, vlak nadat de kaap van 10.000 jaar is bereikt. “Wij plannen enkel de animaties voor de eerste twee kamers”, vertelde Bezos eerder. “De volgende generaties moeten zich bezighouden met kamers drie, vier en vijf.”

Maar waarom dat huzarenstukje, waar Bezos minstens 42 miljoen euro in zou hebben geïnvesteerd? Om ons allemaal – en de mensen uit de toekomst - anders te doen nadenken over tijd. “De klok is een symbool voor langetermijndenken”, legde Bezos enkele jaren geleden uit. “Als we op lange termijn denken, dan kunnen we veel meer verwezenlijken dan als we dat niet doen. Als je bijvoorbeeld aan iemand voorlegt om de wereldhonger op te lossen in vijf jaar tijd, dan klinkt dat belachelijk. Maar over een periode van 100 jaar misschien niet. Al wat je dan hebt gedaan, is de tijdshorizon veranderd. Niet de uitdaging. Zulk langetermijndenken is volgens mij belangrijk. Heel belangrijk.”

Daarnaast beklemtoont Bezos dat we als mens enorme stappen zetten op technologisch vlak, en niet altijd met even positieve gevolgen. “Wij mensen zijn in zekere zin zo technologisch geavanceerd geworden dat we een gevaar zijn voor onszelf. Het gaat doorheen de tijd steeds belangrijker worden voor de mensheid om een langetermijnvisie aan te nemen over zijn toekomst."

De klok moet ons tot slot ook nederig maken. Het Amazon.com van Bezos zal geen 10.000 jaar leven, geen enkel rijk in de geschiedenis van de beschaving heeft 10.000 jaar bestaan. De Verenigde Staten zijn nog niet eens 300 jaar oud. En onze levens zullen maar een kleine fractie zijn van het leven van de klok. Zo herinnert de klok ons eraan dat we klein zijn en dat we onze notie van schaal en tijd niet mogen verliezen. "Ik denk dat we wat meer langetermijndenken wel kunnen gebruiken", besluit Bezos. "Deze klok is een symbool. En symbolen kunnen heel krachtig zijn.”